EWANGELIA ŁUKASZA - SPOTKANIE DWUDZIESTE

Łukasza 16,1-31

OBROTNY (NIEUCZCIWY) ZARZĄDCA

Łk 16,1-13

1.      Do kogo skierowana jest przypowieść „O obrotnym zarządcy[1]”?

2.      Jakie elementy historyczno-kulturowe zawiera? Czy jej treść odzwierciedla dzisiejsze realia?

3.      Jaki jest problem zarządcy? Przed jakim dylematem staje? Co postanawia[2]?

4.      Za co został pochwalony przez swojego pana – „bogatego człowieka”?

5.      Jakie są możliwe interpretacje przypowieści[3]?

6.      W jaki sposób Jezus puentuje swoją opowieść?

7.      Czym jest „wierność w najdrobniejszym”?

8.      Dlaczego nie można służyć „Bogu i mamonie[4]”?

UWAGI (WSKAZANIA) JEZUSA

Łk 16,14-18

1.      Jakie cechy faryzeuszów podaje Ewangelista?

2.      Jakie są rezultaty[5] miłości do pieniędzy, która jest cechą faryzeuszów?

3.      Co kryje się w określeniu „Prawo i Prorocy[6]”?

ŁAZARZ I BOGACZ

Łk 16,19-31

1.      Porównaj życie Łazarza i bogacza – to ziemskie i po śmierci.

2.      Dlaczego Abraham odrzucił prośbę bogacza, by Łazarz poszedł i ostrzegł jego pięciu braci? Czego nauczał Mojżesz i prorocy o ubogich?

3.      Czy wejście do nieba jest uzależnione od naszego życia tu, na ziemi?

---

[1] Słowo zarządca (gr. oikonomos – od tego pochodzi termin ekonomia) etymologicznie pochodzi od słowa oikos, czyli dom. Dosłownie tytuł należy tłumaczyć: zarządca domu. Wielu zamożnych właścicieli ziemskich miało zarządców, którzy pełnili pieczę nad ich majątkiem. Zadaniem zarządcy było nie tylko pomnażanie majątku, ale również troska o organizację pracy i podział obowiązków, o wyżywienie i zaopatrzenie podległych mu pracowników, głównie niewolników (por. Łk 12,42). Mogli to być niewolnicy (tak prawdopodobnie było z rządcą z tej przypowieści – zob. Łk 16,3-4) lub ludzie wolni. Trwonienie majątku należącego do kogoś innego uważano za czyn karygodny (zob. Łk 15,13).

[2] Redukcja długów (umarzanie) było praktykowane w Izraelu. Dłużnicy nie wiedzieli, że zarządca już nie pracuje dla właściciela majątku, więc prawdopodobnie byli mu wdzięczni za troskę o ich los. Wielkoduszność właściciela rozeszłaby się po okolicy. Według obliczeń długi zmniejszono o odpowiednio 73.000 denarów na oliwie i 50.000 denarów na pszenicy. Z kolei Craig Keener obliczył, że 100 batów oliwy to plony z około 150 drzew oliwnych warte 1.000 denarów, a 100 korców zboża to plon z około 100 akrów ziemi uprawnej, wart ok. 2.500 denarów. Z tych rachunków wynika ważny wniosek: w grę wchodziły duże stawki, zatem dłużnicy bogatego człowieka musieli być ludźmi bardzo bogatymi, a co za tym idzie – z pewnością mieli własne domostwa i swoich zarządców.

[3] Ciekawą interpretacją przypowieści (czyni tak np. Michał Wilk – portal Orygenes +) jest wskazanie, że pod postacią „nieuczciwego zarządcy” kryje się sam Pan Jezus Chrystus. Niektórzy egzegeci zwracają uwagę na fakt, że – zmieniając kwotę długu – rządca mógł potrącić kwotę nie z dochodu, który należny był panu domu, lecz z części, która należała się jemu jako – powiedzielibyśmy dzisiaj – premia za gospodarowanie majątkiem. Innymi słowy to on sam byłby stratny, gdyż ze swoich dochodów spłaciłby panu brakującą część.

Jeżeli tak patrzymy na przypowieść, osoba nieuczciwego zarządcy przypomina Jezusa Chrystusa, o jakim pisał w swoich listach święty Paweł.

§  Bóg Ojciec jest panem domu. Jezus Chrystus jest zarządcą.

§  Człowiek jest dłużnikiem Boga. Zaciągnięty dług jest tak duży, że jego spłata nie jest możliwa. Technicznym słowem, które reguluje relacje między osobami jest sprawiedliwość – dopóki człowiek nie odda Bogu długu, nie jest wobec niego sprawiedliwy.

§  Zarządca zmienia zapiski długu, biorąc na siebie obowiązek jego spłaty. Dzięki temu pan otrzymuje wszystko to, do czego zobowiązywała zasada sprawiedliwości, z drugiej strony człowiek nie jest już jego dłużnikiem (jest usprawiedliwiony).

§  Zarządca jest nieuczciwy nie tym sensie, że zmieniłby czy pomniejszył należną kwotę długu, lecz w tym sensie, że spłacający dług nie jest tym, który dług zaciągnął.

Inna interpretacja jest taka, że Jezus nie wychwala samego czynu (nieuczciwości, rozrzutności, lenistwa czy dumy), ale pochwala umiejętność wykorzystania teraźniejszej (przemijającej) władzy i zasobów do przygotowania się na to, co nadejdzie. My powinniśmy robić to samo. Musimy wykorzystać naszą władzę, zasoby i umiejętności, by przygotować się na wieczność. Mamy inwestować w to, co wieczne. Zdobywamy naszych przyjaciół (a konkretnie Boga), którzy mogą nam pomóc, gdy jesteśmy bezradni. Ewangelizujemy zgubionych, wykorzystując wszelkie zasoby i umiejętności, jakie mamy, żeby ich przygotować na wieczność.

[4] Słowo „mamona” jest aramejskim wyrazem oznaczającym pieniądze, dobrobyt  lub majętność.

[5] Po pierwsze: bardziej cenią rzeczy, których Bóg nienawidzi, po drugie: starają się przemocą wedrzeć do Królestwa Bożego, po trzecie: odkładają na bok Słowo Boże, zwłaszcza gdy wchodzi ono w konflikt z ich interesami finansowymi, po czwarte: rozwodzą się ze swymi żonami.

[6] Tym określeniem Żydzi nazywali Biblię. Żydowska Biblia (choć nie było tak jeszcze w czasach Jezusa) składa się z 24 ksiąg nazywanych Tanach. Przyjmuje się, że żydowski kanon ustalony i przyjęty został ok. 100 roku n.e.

Kanon Biblii hebrajskiej stanowią 24 księgi:

Prawo – Tora (Pięcioksiąg Mojżesza): 1. Księga Rodzaju; 2. Księga Wyjścia; 3. Księga Kapłańska; 4. Księga Liczb; 5. Księga Powtórzonego Prawa

Prorocy – Newiim. Prorocy Dawniejsi: 6. Księga Jozuego; 7. Księga Sędziów; 8. Księgi Samuela (1 i 2); 9. Księgi Królów (1 i 2). Prorocy Późniejsi: 10. Księga Izajasza; 11. Księga Jeremiasza; 12. Księga Ezechiela; 13. Dwunastu Proroków Mniejszych (Księga Ozeasza, Księga Joela, Księga Amosa, Księga Abdiasza, Księga Jonasza, Księga Micheasza, Księga Nahuma, Księga Habakuka, Księga Sofoniasza, Księga Aggeusza, Księga Zachariasza, Księga Malachiasza)

Pisma – Ketuwim: 14. Księga Psalmów; 15. Księga Przysłów; 16. Księga Hioba; 17. Pieśń nad pieśniami; 18. Księga Rut; 19. Lamentacje Jeremiasza; 20. Księga Koheleta; 21. Księga Estery; 22. Księga Daniela; 23. Księgi Ezdrasza i Nehemiasza; 24. Księgi Kronik (1 i 2)

Ponieważ w skład Tanach wchodzą 24 księgi, stąd bywa ona także w języku hebrajskim nazywana Esrim we-Arba (Dwadzieścia Cztery). Księgi od Pieśni nad pieśniami do Księgi Estery stanowią hamesz megilot, czyli „pięć zwojów”, które odczytywane są podczas ważniejszych świąt żydowskich.