DZIEJE APOSTOLSKIE, SPOTKANIE 27 – DZ 27,1-44

PODRÓŻ DO RZYMU 
Podróż Pawła do Rzymu rozpoczęła się jesienią 58 lub 59r. po Chr. i w przypadła tuż przed porą uznawaną za niebezpieczną do żeglugi. Od listopada do marca żeglugę na Morzu Śródziemnym utrudniały sztormy. W Rocznikach Tacyta jest wzmianka, że w 62r,. podczas sztormu zatonęło 200 statków przewożących zboże z Afryki Północnej. Dodatkowym problemem dla żeglugi były pochmurne dni, które utrudniały orientację i możliwość precyzyjnego określenia położenia statku.

Trasa i etapy podróży morskiej Pawła z Tarsu z Cezarei do Rzymu

1. Wymień etapy morskiej podróży Pawła opisane w 26. rozdziale.
2. Kto towarzyszył Pawłowi w jego podróży do Rzymu? Kim był Arystarchos Macedończyk?
3. Jaki stosunek do Pawła miał setnik Juliusz z kohorty cesarskiej?
4. O jakim poście jest mowa w w.9?
5. Jak na problemy wynikające z burzy i sztormu reagują: załoga, żołnierze, setnik, pasażerowie i Paweł?
6. W jakim wydarzeniu tkwi przyczyna stanowczej pewności jaką demonstruje Paweł w w.22?
7. Ile ponadnaturalnych wizji Pawła jest opisanych w Dziejach Apostolskich? 

INFORMACJE POMOCNE W STUDIOWANIU  

Starożytny handel w basenie Morza Śródziemnego był zdominowany przez rzymską flotę statków przewożących zboże z egipskiej Aleksandrii do Rzymu. Rocznie flota handlowa mogła przewieźć 150tys. ton egipskiego zboża. Była to największa flota handlowa Europy aż do XVIII wieku po Chr.

Arystarchos towarzyszył Pawłowi w czasie trzeciej podróży misyjnej (Dz 19,29) i w drodze do Jerozolimy (Dz 20,4). Zakładając, że List do Kolosan był pisany z Cezarei w czasie uwięzienia Pawła, Arystarchos towarzyszył Pawłowi w tym czasie (Kol 4,10).  

Kohorta składała się z 6 centurii i liczyła 600 lub 1000 żołnierzy (w tym 760 piechurów i 240 jeźdźców).

Okres postu pojawiający się w tekście to czas abstynencji zawiązany z dorocznymi obchodami Jom Kippur, czyli Dnia Przebłagania (Kpł 16,29-31; 23,27-32). Święto (jedno z ważniejszych biblijnych świąt Izraela) przypada na koniec września lub październik (miesiąc Tiszri). W przeszłości był to jedyny dzień w roku, kiedy najwyższy kapłan mógł wejść do miejsca najświętszego w świątyni. Jest to dzień, w którym naród izraelski pości i modli się o przebaczenie grzechów.

DZIEJE APOSTOLSKIE, SPOTKANIE 26 – DZ 25,23-26,32

PRZESŁUCHANIE PRZED AGRYPPĄ  
Dz 25,23-27

1. Jak opisałbyś atmosferę towarzyszącą wysłuchaniu Pawła przez Agryppę? 
2. Dlaczego Agryppa miałby w sposób kompetentny odnieść się do zarzutów stawianych Pawłowi przez starszyznę żydowską?  

MOWA OBRONNA PAWŁA  
Dz 26,1-23

1. W jaki sposób Paweł definiuje oś sporu pomiędzy nim a żydowskimi przywódcami religijnymi? 
2. Co jest przedmiotem nadziei Pawła? 
3. Czy, według Ciebie, głównym celem Pawła jest przekonanie Agryppy o swojej niewinności, czy też zdobycie go dla Chrystusa?
4. Streść mowę Pawła – wyodrębnij z niej istotne wątki, które porusza Paweł.  
5. Czym jest Ewangelia w świetle mowy Pawła?

REAKCJA SŁUCHAJĄCYCH  
Dz 26,24-32

1. Jak Festus reaguje na świadectwo Pawła? Jak reaguje Agryppa? 
2. Jak opisałbyś końcowy apel Pawła do Agryppy? 
3. O czym świadczą ostatnie słowa Pawła skierowane do Agryppy i reszty słuchających?  

"Królu Agryppo, szczęśliwym się mienię, że to przed tobą mam teraz mówić w swojej obronie..." (Dz 26,2)

"Ten człowiek mógłby zostać zwolniony, gdyby nie odwołał się do Cezara." (Dz 26,32)

ZASTOSOWANIE
W świetle świadectwa i przekonań Pawła, zastanów się nad swoim powołaniem od Boga. Do czego Ciebie powołuje Bóg?

INFORMACJE POMOCNE W STUDIOWANIU

Król Agryppa II słynął z wytwornych pomysłów, manier i nawyków. Dużą uwagę przykładał do stylu ubierania się i sposobu przemawiania.

Festus liczy na to, że Agryppa, jako Żyd, lepiej zrozumie sedno konfliktu, a jako lojalny poddany zadba, by autorytet cesarza Nerona, sprawującego wtedy (lata 54-68) władzę, nie został w niczym uszczuplony. Agryppa II jest pierwszym urzędnikiem kompetentnym zarówno w dziedzinie rzymskiego, jak i żydowskiego prawa, który mógł wysłuchać Pawłowej obrony. Festus potrzebuje opinii Agryppy, aby sporządzić list do Nerona.

Słowa króla „Zaraz mnie nakłonisz, żebym stał się chrześcijaninem” można objaśnić na dwa sposoby: są podszyte ironią (Agryppa traktuje Pawła z intelektualnym dystansem) albo świadczą, że król dobrze zrozumiał ewangeliczne przesłanie, lecz go nie aprobuje.

DZIEJE APOSTOLSKIE, SPOTKANIE 25 – DZ 25, 1-22

WIĘZIENIE W CEZAREI
„Paweł osadzony jest pod strażą w Cezarei” Dz 25,4

1. Jak długo trwało uwięzienie Pawła w Cezarei? 
2. Co mogło być treścią więziennego życia apostoła? 
3. Znajdź w listach Pawła (do Efezjan, Filipian, Kolosan i do Filemona) aluzje do przymusowej izolacji ich autora. 

PRZESŁUCHANIE PRZED FESTUSEM
Dz 25,1-12 

1. Z jakim postulatem przybyli arcykapłani i przywódcy Żydów do Feliksa? 
2. Jaka była rzeczywista intencja przeciwników Pawła? 
3. Jaką postawę zajął Festus wobec postulatu arcykapłanów i przywódców? Jak należy ocenić tę postawę? 
4. Co oznacza określenie „krzesło sędziowskie”? Jak tłumaczyć tak szybkie zajęcie się sprawą Pawła po przybyciu Festusa do Cezarei z Jerozolimy?
5. Kto wysuwał oskarżenia wobec Pawła? Czego one dotyczyły? 
6. Jaką postawę zajmuje Festus w procesie? 
7. Dlaczego Paweł odwołał się do Cezara?  

FESTUS I AGRYPPA II
Dz 25,13-22 

1. Jaki był cel przybycia Agryppy oraz Berenike do Cezarei? 
2. Jak swoją rolę wobec więźnia Pawła przedstawił Agryppie Festus? 
3. Skąd zainteresowanie Agryppy Pawłem?  

ZASTOSOWANIE
Przeczytaj więzienne listy Pawła, których przypuszczalne powstanie związane jest z uwięzieniem apostoła w Cezarei.

INFORMACJE POMOCNE DO STUDIOWANIA

Porcjusz Festus należał do znanego rodu Porcjuszy, należącego do stanu senatorskiego, z którego wywodził się słynny Katon. Jego rządy trwały niecałe dwa lata, ale przeszły do historii jako skuteczne w zwalczaniu rebelii i pospolitej przestępczości. Józef Flawisz pisał: „Festus, który został prokuratorem po Feliksie, przystąpił do wyplenienia tej największej dręczącej kraj plagi i sporo rozbójników ujął, a niemało też ich wytracił” (Wojna żydowska, II, 14.1). Z dokumentów historycznych wynika, że Festus był jednym z najbardziej sprawiedliwych i gotowych do współpracy namiestników, jakich miała Judea.

Określenie „arcykapłani” (Dz 25,2) obejmuje zarówno najwyższego kapłana sprawującego ten urząd, jak i jego poprzedników, którzy podzielali wrogie nastawienie wobec Pawła. Z początkiem kadencji Festusa arcykapłanem nie był już Ananiasz, który wraz z Tertullosem i innymi członkami jerozolimskiej delegacji oskarżał Pawła przed Feliksem (Dz 24,1-22), lecz Izmael, syn Fabiego, mianowany przez Agryppę II. „Główni przedstawiciele” (lub „przywódcy” czy też „najbardziej wpływowi Żydzi”) to najwyżsi rangą przedstawiciele życia religijnego i narodowego, utrzymujący oficjalne kontakty z władzami rzymskimi.

Określenie „krzesło sędziowskie” („ława sędziowska”) oznacza, że wobec Pawła zastosowano prawdziwe, oficjalne, rzymskie przesłuchanie (zob. Dz 25,10. 17; Mt 27,19; J 19,13).

W mowie obronnej Paweł stwierdza, że „nie uchybiłem w niczym ani żydowskiemu Prawu, ani świątyni, ani Cezarowi”. Zatem zarzuty wobec niego miały charakter religijny (łamanie rozporządzeń Tory, wykroczenia przeciw świątyni jerozolimskiej) i polityczny (knowania przeciwko cesarzowi i jego władzy).

Paweł znał zamysł Boży co do samego siebie – miał znaleźć się w Rzymie dla złożenia świadectwa. Wydaje się, że w apelacji do Cezara Paweł upatrywał możliwość wypełnienia swojego powołania i woli Bożej. Apelacja do Cezara było niejako współdziałaniem Pawła z Bogiem w wypełnieniu Jego zamysłów „Tak bowiem , jak świadczyłeś o Mnie w Jerozolimie, musisz świadczyć również w Rzymie” (Dz 23:11). Odwołania do Cezara nie praktykowano często, ponieważ była to ryzykowna procedura, która wymagała drobiazgowego śledztwa i nie zawsze kończyła się pomyślnie dla oskarżonego. W tym czasie cesarzem rzymskim był Neron.

Herod Agryppa II znany jako Marek Juliusz Agryppa, syn Agryppy I, który w chwili nagłej śmierci ojca w 44r. (Dz 12,18-23) liczył siedemnaście lat. Cesarz Klaudiusz przyznał mu tytuł króla w 50r. Był ostatnim władcą z dynastii herodiańskiej.

DZIEJE APOSTOLSKIE, SPOTKANIE 24 – DZ 24, 1-27

PAWEŁ PRZED FELIKSEM  
Dz 24, 1-9

1. Kto przybył do Cezarei w ślad za Pawłem? 
2. Jak oceniasz pochlebstwa, którymi obsypuje namiestnika retor? 
3. Jakie zarzuty stawia Pawłowi Tertullos (Tertyllos)? 
4. Czy oskarżenia przedstawiane przez stronę arcykapłana są uzasadnione?  

OBRONA PAWŁA PRZED FELIKSEM  
Dz 24,10-21

1. Ile tzw. mów obronnych wygłasza Paweł na kartach Dziejów? 
2. Czego dowiadujemy się o przyczynach przybycia Pawła do Jerozolimy? 
3. Jakim określeniem nazywa Paweł swoją wiarę w Chrystusa? 
4. Co Paweł mówi o sobie swojej wierze i nadziei? 

PAWEŁ WIĘŹNIEM W CEZAREI  
Dz 24,22-27

"Gdy Paweł zaczął mówić o sprawiedliwości, wstrzemięźliwości i nadchodzącym sądzie, przestraszony Feliks przerwał: Na teraz odejdź. Gdy znajdę czas poślę po ciebie" (Dz 24,25)

1. Jaką decyzję podjął Feliks wobec Pawła? 
2. Co wzbudziło niepokój Feliksa, kiedy słuchał wypowiedzi Pawła w sprawie wiary w Chrystusa? 
3. Do kogo można by dzisiaj porównać Feliksa? 
4. Dlaczego Feliks postanawia zatrzymać Pawła w areszcie domowym? 
5. Czy na miejscu Pawła pomyślałbyś o dyskretnym przekupieniu namiestnika? 

ZASTOSOWANIE

Określ swój osobisty stosunek wobec usprawiedliwienia/ sprawiedliwości, wstrzemięźliwości i przyszłego sądu?

INFORMACJE POMOCNE DO STUDIOWANIA

Retorzy byli wykształconymi mówcami. Tertullos był Żydem, który otrzymał staranne wykształcenie w prawie rzymskim, posiadł więc umiejętności właściwe prokuratorom i adwokatom sądowym, dzięki czemu uczestniczył w najtrudniejszych zatargach i sporach wnoszonych do władz rzymskich. Religijni i polityczni zwierzchnicy żydowscy chętnie korzystali z usług rodaków zgłębiających rzymskie prawo i mentalność, aby w razie potrzeby wykorzystać je dla przeforsowania racji żydowskich.

O stwierdzeniu Pawła „oddaję cześć Bogu naszych ojców” tak pisze David H. Stern: „Takiej właśnie odpowiedzi udziela dzisiejszy Żyd mesjanistyczny swoim rodakom, mającym go za odstępcę. Bóg, któremu oddajemy cześć, to jedyny Bóg – Bóg naszych ojców”.  

„Mam nadzieję, że (…) nastąpi zmartwychwstanie sprawiedliwych i niesprawiedliwych”. Stary Testament zapowiadał zmartwychwstanie ciała. Abraham wierzył, że Bóg mógł wskrzesić Izaaka (Hbr 11,19; Rdz 22,5), Hiob wierzył w zmartwychwstanie ciała (Hi 19,25-27), Dawid był pewien, że Bóg nie dopuści, aby Jego Święty czo ona sam pozostał w grobie (Ps 16,9-10). Izajasz i Daniel prorokowali o przyszłym zmartwychwstaniu (Iz 26,19; Dn 12,1-3). W Nowym Testamencie pojawiają się wzmianki o różnych rodzajach zmartwychwstania: Łk 14,13-14; J 5,28-29; Hbr 11,35; Flp 3,11.  

Sprawiedliwość (gr. dikaiosynē) odnosi się do zbawczej męki i śmierci Jezusa, który sprawił, że usprawiedliwienie z grzechów stało się dostępne dla każdego człowieka (zob. Rz 3,21-26; 5,8)  

Wstrzemięźliwość (gr. enkrateia) oznacza podatność na powstrzymywanie się od tego co gnuśne i złe (zob. Ga 5,22-23)  

Przyszły sąd (gr. krima tou mellontos) uwydatnia odpowiedzialność za podejmowane wybory życiowe, których dobre lub złe skutki nie pozostaną bez nagrody albo kary (zob. 1Kor 3,1-15).

Wzgląd na sprawiedliwość, wstrzemięźliwość i przyszły sąd określa respektowanie trzech wymiarów czasu: przeszłości, teraźniejszości i przyszłości.