EWANGELIA JANA - SPOTKANIE 22

JEZUS UKAZUJE SIĘ W GALILEI

Jana 21,1-23

1.       Dlaczego po przekonaniu się, że grób jest pusty, Szymon Piotr i inni uczniowie udali się do Galilei[1]?

2.       Co sprawiło, że Piotr i uczniowie poszli łowić ryby?

3.       Kiedy uczniowie rozpoznali, że Ten który do nich mówi, to Jezus?

4.       Jaki charakter ma spotkanie z Jezusem na brzegu?

5.       O co Jezus pyta Piotra i jakie zostawia mu polecenie?

6.       Czego dowiadujemy się o przyszłych losach Piotra i „ucznia, którego Jezus miłował”?

7.       Czy powołanie Jezusa „paś owce Moje” zawierało jednocześnie gwarancję, że Piotr je wypełni?

ZAKOŃCZENIE

Jana 21,24-25

1.       Kim jest autor Ewangelii?

2.       Czy zdanie: „Jezus uczynił jeszcze wiele innych rzeczy, lecz sądzę, że gdyby to wszystko spisano, cały świat nie pomieściłby napisanych ksiąg” pozostawia w Tobie niedosyt, czy też zgadzasz się z autorem Ewangelii, który w innym miejscu napisał: „Jezus dokonał jeszcze wielu innych znaków wobec swoich uczniów, których nie zapisano w tej księdze. Te natomiast spisano, abyście wierzyli, że Jezus jest Chrystusem, Synem Bożym, oraz abyście wierząc, mieli życie w Jego imię”?

---

[1] Zob. Mt 26,32; Mt 28,7.10 (także 1 Kor 15,6).

EWANGELIA JANA - SPOTKANIE 21

ZMARTWYCHWSTANIE

EWANGELIA JANA - SPOTKANIE 20

PROCES PRZED PIŁATEM

Jana 18,28-19,16

1.       Dlaczego władze żydowskie – arcykapłani i faryzeusze – muszą szukać pomocy u rzymskiego namiestnika[1]?

2.       Czego oczekują od Piłata[2] skarżący Jezusa Żydzi? Jak reaguje rzymski prokurator?

3.       Czego, podczas prowadzonego dochodzenia, dowiaduje się Piłat o Jezusie i Jego Królestwie? Jakie są wnioski Piłata odnośnie zarzutów, które stawiają Żydzi?

4.       W jaki sposób do całej sprawy zostaje włączony Barabasz[3]? Kim on jest? W jakim sensie uwolnienie Barabasza kosztem śmierci Jezusa ilustruje sens Ewangelii?

5.       Dlaczego Piłat karze ubiczować[4] Jezusa, skoro nie znajduje w Nim winy?

6.       Czego symbolem są: wieniec z cierni[5] i purpurowy płaszcz[6]?

7.       Co chce osiągnąć Piłat, pokazując Jezusa w cierniowym wieńcu i purpurowym płaszczu?

8.       Co jest źródłem obaw Piłata?

9.       Co ostatecznie skłania Piłata do ustąpienia przed żądaniami władz żydowskich?

10.   Jak określiłbyś sposób, w jaki Piłat wydał Jezusa na ukrzyżowanie?

UKRZYŻOWANIE I ŚMIERĆ JEZUSA

Jana 19,17-37

1.       Gdzie odbyła się egzekucja[7]?

2.       Jak Piłat ujął[8] „winę” Jezusa?

3.       Kogo wylicza Jan, spośród bliskich Jezusowi, którzy byli przy Nim w godzinie Jego śmierci? Jakie jest Jego ostatnie polecenie?

4.       Co oznacza „Wykonało się!”[9], które wypowiada Jezus tuż przed swoją śmiercią?

5.       Jakim słowem Jan opisuje zgon Zbawiciela? (Zob. J 10,17-18).

6.       Jaki element Święta Paschy ma duże znaczenie (w. 31)? Co arcykapłan złoży w tym dniu jako ofiarę przebłagalną za grzech? Przypomnij sobie proroctwo Jana Chrzciciela (J 1,29).

7.       Jakie znaczenie mają przytoczone przy okazji opisu śmierci Jezusa przez Jana fragmenty ST?

POGRZEB JEZUSA

Jana 19,38-42

1.       Co wiemy o Józefie z Arymatei[10]?

2.       Kim był Nikodem[11]?

3.       Gdzie pochowano Jezusa?

4.       Czego dowiadujemy się o żydowskich zwyczajach pogrzebowych[12]?

---

[1] Rzym nie zezwalał sądom żydowskim na wykonywanie kary śmierci, z wyjątkiem przypadku, gdy poganin wtargnął na dziedziniec wewnętrzny świątyni, ale ewentualna egzekucja musiał być i tak zatwierdzona przez Rzym. Rzymianie orzekali we wszystkich sprawach zagrożonych karą śmierci. Dla tych, którzy nie byli rzymskimi obywatelami i dla oskarżonych o zdradę karą było ukrzyżowanie.

[2] Piłat był rzymskim prokuratorem Judei, Idumei i Samarii w latach 26-36 po narodzeniu Chrystusa.

[3] Imię Barabasz oznacza „syn ojca”.

[4] Silne ubiczowanie poprzedzało często ukrzyżowanie. W tej sytuacji (jeszcze nie zapadł wyrok) Piłat mógł przypuszczać, że kara ubiczowania będzie wystarczająco surowa dla skarżących Jezusa Żydów. W prowincjach rzymskich obywatele rzymscy byli bici rózgami, żołnierze kijami, zaś niewolnicy
i przypuszczalnie nie-Rzymianie – biczami, które na końcu skórzanych pasków miały ostre kawałki metalu lub kości. Żydowskie prawo zezwalało na wymierzenie 31. Uderzeń; rzymskie zezwalało bić tak długo, aż żołnierz, który wymierzał karę wyczerpał się ze zmęczenia.

[5] Ta „korona” była zrobiona z długich koców palm daktylowych.

[6] Purpura była symbolem władzy. Ściśle rzecz biorąc, greckie porphyra to pewien rodzaj ślimaków (łac. Murex), z których wytwarzano barwnik o tej samej nazwie. Stąd wziął się kolor purpurowy, bardzo szlachetny i niezwykle kosztowny, jeden z najstarszych barwników w historii ludzkości. Otrzymywano go ze śluzu ślimaka purpurowego, występującego na wybrzeżach Morza Śródziemnego. Na szeroką skalę wytwarzali go Fenicjanie, czyli mieszkańcy obecnego Libanu
i wybrzeża Syrii, czerpiąc ze sprzedaży purpury nie tylko ogromne zyski, ale zdobywając też sławę. Ślimaki miażdżono, przez trzy dni pozostawiano zmieszane z solą, a następnie wygotowywano. Potem zanurzano tkaninę w roztworze i wystawiano na słońce. Trzeba było kilka tysięcy muszli, żeby
z gruczołów ślimaka otrzymać barwnik na jedną szatę.

Na starożytnym Wschodzie purpura była oznaką władzy. Rzymianie na przykład purpurowym kolorem ozdabiali jedwabne szaty senatorów, gdy tymczasem cesarz ubierał się cały w purpurę. Tak było też
w Izraelu, gdzie purpura była znakiem władzy królewskiej. Zestawienie purpury i bisioru było synonimem bogactwa i władzy. W Apokalipsie jest mowa o płaczu kupców ziemi, od których nikt już nie kupuje „bisioru i purpury" (Ap 18, 12).

[7] Golgota – z hbr. „miejsce czaszki”, „wzgórze czaszki”; łac. Calvaria. Wzniesienie poza murami Jerozolimy, przy drodze prowadzącej do miasta od strony północno-zachodniej i blisko bramy miejskiej Gennat, czyli Ogrodowej.

Skazani przestępcy nieśli zwykle na miejsce egzekucji poprzeczną część krzyża, patibulum, nie zaś element pionowy.

[8] Podczas egzekucji zazwyczaj wieszano na szyi skazanego tabliczkę, którą później przybijano do krzyża. Napis, którzy nakazał umieścić Piłat podawał imię miejsce pochodzenia Jezusa, a także przestępstwo, za które Go skazano.

[9] Użyte słowo „teleo” pojawiało się na papirusowych dokumentach podatkowych, gdzie oznaczało: „zapłacone w całości”.

[10] Józef z Arymatei wspomniany jest we wszystkich Ewangeliach. Marek podaje, że był członkiem Wysokiej Rady (Mk 15,43), Mateusz, że był bogaty (Mt 27,57), a Łukasz, że poszukiwał Królestwa Bożego (Łk 23,51). Jan w swojej Ewangelii negatywnie odnosił się do ukrytego uczniostwa: J 12,43.

[11] Zob. J 3,1-10.

[12] Żydzi nie palili ciał zmarłych, jak Grecy i Rzymianie (szczególnie bohaterów), nie balsamowali ich jak Egipcjanie. Ciała owijano w płótna, czasem kosztowne, specjalnie przygotowane na pogrzeb. Wonności zabijały zapach rozkładającego się ciała. Mirra i aloes neutralizowały przykry zapach szybko rozkładających się zwłok w klimacie Palestyny.

Zgodnie ze zwyczajem pogrzeby musiały odbywać się na zewnątrz murów miasta. Pochowanie ciała w grobie, w którym nigdy nikogo jeszcze nie położono, było szczególnym zaszczytem.  

Obowiązek urządzenia pogrzebu spoczywał na najbliższej rodzinie. W przypadku, gdy zmarły był nauczycielem, wówczas powinność ta przechodziła na najbliższych naśladowców mistrza. W ten sposób postąpili uczniowie Jana Chrzciciela po jego ścięciu: „Uczniowie Jana, dowiedziawszy się o tym, przyszli, zabrali jego ciało i złożyli je w grobie” (Mk 6,29).

EWANGELIA JANA - SPOTKANIE 19

WYDANIE I ARESZTOWANIE JEZUSA

Jana 18,1-14

1.       Jaka była rola Judasza w aresztowaniu Jezusa? (Określ tę rolę także w oparciu o narrację pozostałych ewangelistów)

2.       Kto uczestniczył w pojmaniu Jezusa[1]?

3.       Kto przejmuje kontrolę nad sytuacją? Jak do tego dochodzi?

4.       Jak reaguje Piotr?

5.       Czym jest „kielich[2]”, o którym mówi Jezus?

6.       Dlaczego żołnierze związali Jezusa, skoro nie stawiał On oporu?

7.       Kim był arcykapłan[3] w Izraelu?

PIOTR ZAPIERA SIĘ JEZUSA PO RAZ PIERWSZY

Jana 18,15-18

1.       Kim jest „inny uczeń”?

2.       Dlaczego według Ciebie, Szymon Piotr szedł za Jezusem aż na dziedziniec arcykapłana?

3.       Co sprawiło, że Piotr za pierwszym razem wyparł[4] się Jezusa?

JEZUS PRZED ANNASZEM

Jana 18,19-24

1.       Jakie zarzuty stawiane są Jezusowi?

2.       Do czego Jezus wzywa Annasza w swojej odpowiedzi[5]?

3.       czym mówi nam fakt uderzenia Jezusa w twarz[6]?

PONOWNE ZAPARCIE SIĘ JEZUSA PRZEZ PIOTRA

Jana 18,25-27

1.       Czym kieruje się Piotr, wypierając się Jezusa po raz drugi i trzeci?

2.       Judasz i Piotr byli w tej samej grupie uczniów. Obaj zdradzili Jezusa. Jeden
z nich stał się przywódcą Kościoła, drugi odebrał sobie życie. Jaka była między nimi różnica?

---

[1] Tekst wymienia odział żołnierzy oraz straż podległą arcykapłanom i faryzeuszom. „Odział żołnierzy” oznacza rzymską kohortę – jednostkę wojska rzymskiego, liczącą zazwyczaj 500-600 żołnierzy (inne źródła podają 800). Czasami nazwę tę stosowano do niewielkich oddziałów, liczących 200 osób. Rzymskie wojsko pomocnicze stacjonowało w Cezarei, ale podczas świąt sprowadzano je do fortecy Antonia, położonej na północnym-zachodzie kompleksu świątynnego. Drugą grupę osób stanowiła policja świątynna („staż podległa arcykapłanom i faryzeuszom”).

[2] W ST „picie kielicha” bywa nieraz symbolem doświadczenia sądu i gniewu Bożego z powodu grzechu (Ps 75,9; Iz 51,17, 22; Jer 25,15; Ez 23,32-34; Ha 2,16). Użycie metafory „kielicha” wskazuje, ze Jezus poniesie na sobie ciężar winy i będącego jej konsekwencją sądu.

[3] Kapłan stojący na czele kolegium kapłanów, sprawujący nadzór nad świątynią i kultem. Pierwszym arcykapłanem był Aaron - brat Mojżesza. Jego następcami byli jego potomkowie, a każdorazowy pierworodny syn pełnił ten urząd dożywotnio. Od końca III w. przed Chr. sprawujący władzę w Palestynie zaczęli mianować arcykapłanów według swego upodobania, lekceważąc tradycję.
Arcykapłan był głównym przedstawicielem narodu żydowskiego i jego pośrednikiem wobec Boga oraz władzy rzymskiej w Palestynie. Musiał odznaczać się świętością. Mieszkał w pobliżu świątyni, gdzie w jego imieniu codziennie składano ofiarę Bogu. Osobiście czynił to w szabat, święta nowiu Księżyca i znaczniejsze uroczystości (por. Wj 29,42). Przewodniczył także liturgii Dnia Pojednania (por. Kpł 4,5; 17,6).
Nowy Testament wspomina o większej liczbie arcykapłanów działających w tym samym czasie. Byli oni członkami arystokratycznej warstwy kapłańskiej, a wybitniejszych z nich zaliczano do sanhedrynu; sprawowali też pieczę nad finansami i policją świątynną. Razem ze starszymi ludu i uczonymi w Piśmie stanowili władzę narodu żydowskiego. Do bardziej znanych arcykapłanów należeli m.in. Annasz I i jego zięć Kajfasz (który skazał Jezusa na śmierć) oraz Ananiasz (sędzia w procesie św. Pawła). Instytucja arcykapłanów przestała istnieć po zburzeniu Jerozolimy w 70 r. po Chr.

[4] Według nauczania rabinackiego Żydzi mogli się wyprzeć swej narodowości, zwłaszcza udzielając wymijającej odpowiedzi, by ocalić życie. Bezpośrednie wyparcie się wiary, które naraziłoby na szwank Boże imię, było jednak uważane za czyn haniebny. Powyższe zasady niekoniecznie musiały się odnosić do postępowania Piotra, mogą one jednak stanowić ilustrację kulturowego tła, zgodnie z którym wyparcie się nie zawsze było tak surowo traktowana, jak to czyni tutaj Jezus. Podobnie jak większość ludzi, Piotr pozostawał pod wpływem kultury, w której żył i mógł do końca jeszcze nie pojmować radykalnego charakteru wymagań Jezusa.

[5] Podczas formalnego przesłuchania żydowskiego ogromne znaczenie miały zeznania świadków. Bez niech przesłuchanie oskarżonego mogłoby zostać uznane za niezgodne z Prawem. Jezus niejako domaga się przestrzegania reguł Prawa domagając się powołania świadków.

[6] Uderzenie więźnia było sprzeczne z żydowskim prawem. Czyn ten ukazuje Annasza jako człowieka bezwzględnego i nieliczącego się z zasadami, które obowiązywały wśród Żydów. Kierował się on interesem politycznym, a nie prawem.

EWANGELIA JANA - SPOTKANIE 18

MODLITWA JEZUSA
Ewangelia Jana 17

1.       Co autorzy NT przekazują nam o życiu modlitewnym Jezusa[1]?

2.      Co w języku biblijnym oznacza „podnieść oczy (ku niebu, ku górze)”[2]?

3.      O jakiej godzinie mówi Pan Jezus i o jakim „uwielbieniu” jest tu mowa[3]?

4.      Co znaczy „otoczyć kogoś chwałą” (zob. J 17,4-5,10,22,24)? W jaki sposób zostaje tutaj podkreślona boskość Jezusa[4]?

5.      O co (kogo) modli się Jezus w w. 6-19?

6.      Co jest przedmiotem szczególnej troski Jezusa w w. 11 i 15?

7.      O co Jezus prosi w w. 17[5]? Porównaj tę prośbę ze stwierdzeniem Jezusa z w. 19.

8.     O kogo Jezus modli się w wersetach 20-26?

9.      Jaka jest korelacja pomiędzy głoszeniem Słowa, a wiarą?

10.  Jakie pragnienia wyraża Jezus w modlitwie o wierzących „tych, którzy uwierzą”?

11.   Czego NT uczy o jedności chrześcijan[6]?

---

[1] Zob. Łk 3,21; 5,16; 9,18.28-29; 11,1; 22,41.44-45.

[2] Zob. Ps 121,1; 123,1.

[3] Ukrzyżowanie przyniosło Ojcu chwałę. Uwielbiło Jego mądrość, wierność, świętość i miłość. Ukazało, że jest mądry, ponieważ obmyślił plan, dzięki któremu mógł usprawiedliwić bezbożnych
i sam pozostać sprawiedliwym. Ukazało, że jest wierny, że dotrzymał obietnicy, iż potomstwo kobiety zdepcze głowę węża. Ukazało, że jest  święty, ponieważ wymagał od naszego wielkiego Zastępcy dopełnienia prawa. Ukazało, że jest pełen miłości, bo dał nam takiego pośrednika, takiego odkupiciela i takiego przyjaciela grzeszników którym jest Jego odwieczny Syn (John Charles Ryle – duchowny Kościoła Anglii, od 1880 pierwszy biskup Liverpoolu).

[4] Według ST Bóg nie udzieli swojej chwały nikomu innemu (Iz 42,8; 48,11). Przyjęcie przez Jezusa chwały Ojca jest równoznaczne ze stwierdzeniem, że On jest Bogiem. Jezus powołuje się tu na swoją boską tożsamość.

[5] Poświęcić oznacza oddzielić dla konkretnego celu. Zatem oddzieleni zostają wierzący –za sprawą Boga i Jego celów. W wyniku tego człowiek wierzący nie tylko robi to, czego chce Bóg, ale także nienawidzi tego, czego nienawidzi Bóg (1 Ptr 1,16; Kpł 11,44-45).

[6] Zob. Dz 4,32; 1 Kor 12,12-13. 20; Ef 4,4. 13; Kol 3,15.