środa, 29 marca 2017

EWANGELIA ŁUKASZA - SPOTKANIE PIĘTNASTE

Łukasza 11,1-53

O MODLITWIE
Łk 11,1-13

1.       Przypomnij sobie wcześniejsze fragmenty Ewangelii Łukasza mówiące o modlitwie Jezusa[1].
2.       Co skłoniło uczniów do wyrażenia prośby: „Panie, naucz nas modlić się”?
3.       Porównaj tekst modlitwy, którą przytacza Jezus, w zapisie Ewangelii Łukasza i Mateusza (Mt 6,9-13).
4.       Dlaczego Pan Jezus uczy zwracać się do Boga „Ojcze[2]”?
5.       Jakie elementy można wydzielić w modlitwie Pańskiej?
6.       Jaki jest związek pomiędzy przebaczeniem pochodzącym od Boga, a naszym przebaczaniem (zob. Mt 6,14-15; Mk 11,25-26)?
7.       Czego uczy o modlitwie przypowieść Jezusa[3]?
8.       Jakiego daru udziela Bóg tym, którzy przychodzą do Niego? Kim jest Duch Święty?
9.       Jak Duch Święty manifestuje swoją obecność w tych, których zamieszkuje?

JEZUS WOBEC OSKARŻEŃ
Łk 11,14-27

1.       W jaki sposób przejawiała się obecność demona w przytoczonej historii?
2.       Jak Jezus dowodzi absurdalności oskarżeń, że wygania demony mocą Belzebuba[4]?
3.       Czy istnieje królestwo diabła? Gdzie? Jak ono się przejawia?
4.       Czego dowiadujemy się o Ewangelii z w.20-23?
5.       W jaki sposób „jakaś kobieta” chwali Jezusa? W czym tkwi źródło błogosławieństwa dla człowieka?

ZNAK JONASZA I RZECZ O LAMPIE
Łk 11,29-36

1.       Dlaczego „to pokolenie” jest, zdaniem Jezusa, zepsute?
2.       Jakiego „znaku[5]” domagano się od Jezusa? O czym świadczy to żądanie?
3.       Jaki znak zapowiedział słuchaczom Jezus?
4.       Czego można nauczyć się z przykładu Niniwy i Królowej Południa[6]?
5.       Czym jest „zdrowe” i „chore” oko[7]?


NAPIĘTNOWANIE RELIGIJNYCH PRZYWÓDCÓW
Łk 11,37-54

1.       Jakie zarzuty formułuje Jezus wobec faryzeuszów i uczonych w Piśmie[8]?


[1] Łk 3,21; 5,16; 6,12; 9,16.28; 10,21; (także: Łk 22,17-19.32.41; 23,34.46; 24,30)
[2] Zob. Iz 63,16; 64,8; Ml 1,6. W modlitwie Żydzi zwracali się do Boga słowami „Nasz Ojcze niebiański”, ale zwrot „Abba” (Tato) był rzadkim określeniem wobec Boga. NT akcentuje Boże ojcostwo: Rz 8,15; Ga 4,6.
[3] Z powodu nieustępliwości – dosłownie „bezczelności”
[4] Mianem Belzebuba określano prawdopodobnie księcia demonów – nazwa ta oznacza „Króla Gnoju”. Imię „Belzebub” jest spokrewnione z imieniem pogańskiego boga zwanego „Baal-Zebub” w 2 Krl 1,2. Używane było zamiennie wobec imienia „Belial” (2 Kor 6,15), było powszechnie stosowanym określeniem diabła.
[5] Mogło chodzić o coś widowiskowego, jak wielkie zjawisko na niebie, czy znaki podobne tym, które czynił Mojżesz w Egipcie.
[6] Królowa Saby (zob. 1 Krl 10,1-13)
[7] „Pan Jezus mówi o pewnej szczególnej cnocie, która rozjaśnia oko i o pewnym szczególnym błędzie, który oko zaciemnia. Czytamy o „zdrowym” oku i o „chorym”. To dosłowne tłumaczenie z języka greckiego. Lecz słów tych użyto tu w szczególny sposób, dość powszechnie spotykany w języku greckim, w którym Nowy Testament został napisany.
Słowo „zdrowe”, po grecku hablous, ma odpowiadający mu rzeczownik hablotes. Jakub mówiąc o Bogu, który daje chętnie (Jk 1,5), używa przysłówka hablos. Podobnie w Rz 12,8 Paweł zachęca przyjaciół do tego, by ofiarowali „w szczerości” (hablos). Podsumowując znaczenie słowa hablous winniśmy je przetłumaczyć przez wspaniałomyślność, życzliwość. Pan Jezus mówi właśnie o życzliwym oku. Słowo „chore” – po grecku poneros to literalne znaczenie wyrazu. Jednakże w Nowym Testamencie i w Septuaginacie poneros zazwyczaj znaczy: skąpstwo lub niechęć.
Jezus mówi: „Jedynie życzliwe nastawienie może zapewnić ci jasny i niezniekształcony pogląd na życie i ludzi. Nic tak bardzo nie zniekształca naszego poglądu na życie i ludzi jak skąpstwo i nieżyczliwość”. – Komentarz do NT Williama Barclaya.
[8] 6 BIADA: (1) skupianie się na tym, co drugorzędne, lekceważenie tego, co najważniejsze (2) wywyższanie siebie (3) nieczystość = groby nieoznaczone (4) nakładanie na ludzi brzemion nie do uniesienia (5) zabijanie proroków (6) ukrywanie kluczy wiedzy = poznania prawdy Bożej.

środa, 15 marca 2017

EWANGELIA JANA - SPOTKANIE CZTERNASTE

Łukasza 10,1-42

SIEDEMDZIESIĘCIU[1] (DWÓCH)
Łk 10,1-12

Zob. Lb 11,24-26

1.       Porównaj tekst rozesłania „siedemdziesięciu (dwóch)” z rozesłaniem Dwunastu (Łk 9,1-6)
2.       O jakim żniwie mówi Jezus? (zob. J 4,35 i Mt 9,37-38)
3.       Co oznacza stwierdzenie „owce wśród wilków”?
4.       Jakie polecenia przekazał Jezus „wysłanym”? Co mieli robić, a czego unikać?
5.       Co wydarzyło się w Sodomie[2]? Jakie znaczenie ma przywołanie Tyru i Sydonu[3]?
6.       Jaki jest związek „wysyłającego” z „wysłanymi”?
7.       Z jaką wieścią powróciło „Siedemdziesięciu (dwóch)”?
8.       Na jakie źródło radości wskazuje Jezus? (zob. Wj 32,32; Iz 4,3; Dn 12,1; Flp 4,3; Ap 13,8; 20,12; J 14,2) Co znaczy „mieć swoje imię zapisane w Niebie?”
9.       Co? (kto?) było źródłem radości Jezusa?
10.   Skąd czerpiemy naszą „wiedzę” o naturze i tożsamości Syna Bożego? (zob. Mt 16,17; 1 Kor 2,10)
11.   Czy w kontekście słów Jezusa (w. 23-24) masz powody do bycia szczęśliwym? (zob. J 20,29)

MIŁOSIERNY SAMARYTANIN
Łk 10,25-37; Mt 19,16-19,26; 22,35-39; Mk 10,17-19

1.       Co było motywacją zadającego Jezusowi pytanie?
2.       Jak zareagował Pan Jezus? O co zapytał uczonego w zakonie?
3.       Czy odpowiedź znawcy Prawa była właściwa[4]?
4.       Jaki wpływ ma pytanie „Kto jest moim bliźnim?” na znaczenie przypowieści Jezusa[5]?
5.       Kim jest Samarytanin? Kto dziś byłby takim „Samarytaninem”?
6.       Jaka jest wymowa i przesłanie całej przypowieści?

MARIA I MARTA
Łk 10,38-42

1.       Gdzie leży Betania[6]?
2.       Co wiemy o domu rodzinnym Marty i Marii[7]?
3.       Co było „oburzające” w zachowaniu Marii dla obserwatorów, w tym jej siostry – Marty?
4.       Jak słowa Jezusa sytuują obydwie kobiety w kontekście przypowieści o siewcy? (zob. Łk 8,4-15). Jaką glebą jest Marta? Jaką Maria?
5.       Na jaki największy przywilej w życiu człowieka wskazuje Pan Jezus?


[1] Tradycja żydowska mówiła o 70. narodach, wśród których najświętszym był naród Izraela. Według tej samej tradycji na ziemi było 70. języków, z których najświętszym był język hebrajski.
[2] Sodoma w języku biblijnym jest ucieleśnieniem grzeszności (Pwt 32,32; Iz 1,9; 3,9; 13,19; Jr 23,14; 50,40; Lm 4,6; Ez 16,46; Am 4,11; So 2,9). Mieszkańcy Sodomy odrzucili Bożych posłańców i znieważyli ich.
[3] Tyr i Sydon były miastami pogańskimi (1 Krl 16,31) jednak niektórzy spośród mieszkańców tych miast nawrócili się (1 Krl 17,9-24). Jezus wymienia jeszcze Korozain (bliżej nieznaną miejscowość) i Betsaidę (rodzinną miejscowość Piotra, Andrzeja i Filipa – zob. J 1,44; 12,21).
[4] Zob. Pwt 6,5 (tzw. Szema) i Kpł 19,18.
[5] W przypowieści Jezusa pojawia się droga z Jerycha do Jerozolimy, która była szczególnie niebezpieczna. Z uwagi na liczne zakręty, jaskinie czy urwiska, stanowiła ona dogodne miejsce do zbójeckich napaści. Nazywano ją „przełęczą krwi”.
[6] Betania była wioską położoną ok. 3 km od Jerozolimy, po drugiej stronie Góry Oliwnej.
[7] Marta, Maria i Łazarz byli bliskimi przyjaciółmi Jezusa (J 11,1-3). Łukasz po raz pierwszy wzmiankuje tę miejscowość i dom, ale nie musiało to być pierwsze spotkanie Jezusa z tą rodziną.

środa, 8 marca 2017

EWANGELIA JANA - SPOTKANIE TRZYNASTE

Łukasza 9,28-62

PRZEMIENIENIE JEZUSA
Łk 9,28-36 (Mt 17,1-9; Mk 9,2-9)

Zob. 2 Ptr 1,17-18

1.       W jaki sposób wydarzenia opisane w w.28-26 łączą się z w.27?
2.       Kogo Pan Jezus zabrał ze sobą na górę? Dlaczego tych trzech[1]?
3.       Na jakiej górze miało miejsce opisane wydarzenie[2]?
4.       Czego symbolem w Biblii jest góra[3]?
5.       Co wydarzył się na górze? Czego doświadczył Pan Jezus[4]?
6.       Kto rozmawiał z Jezusem? Kim byli ci rozmówcy[5]?
·         czym rozmaili z Jezusem[6]?
7.       Jak reagują uczniowie na całą sytuację? Zobacz reakcję innych osób w Biblii na objawienie Boga: Wj 3,5-6; Sdz 6,20-23; Iz 6,5; Dn 10,7-8; Ap 1,17.
8.       Co było kulminacją opisywanego zdarzenia[7]?

UZDROWIENIE CHŁOPCA
Łk 9,37-43 (Mt 14-18; Mk 9,17-27)

1.       Czego nie mogli dokonać uczniowie i dlaczego?
2.       Jakie symptomy demonicznego zniewolenia zawarte są w tekście Ewangelii?
3.       Jak wyglądała konfrontacja pomiędzy Jezusem a zamieszkującym w chłopcu demonem?
4.       Co było rezultatem całego zdarzenia?

JEZUS PONOWNIE ZAPOWIADA SWOJĄ ŚMIERĆ
Łk 9,43-45 (Mt 17,22-23; Mk 9,31-32)

1.       Co ważnego miał do powiedzenia uczniom Jezus?

WIELKOŚĆ W KRÓLESTWIE BOŻYM
Łk 9,46-48 (Mt 18,1-5; Mk 9,33-37)

1.       Jaka jest droga do wielkości według zasad Królestwa Bożego?
2.       Czemu ma służyć przykład dziecka[8] w słowach Jezusa? (Uwaga historyczna: Pozycja społeczna była jednym z najważniejszych elementów życia w starożytności)

ŻYDOWSCY EGZORCYŚCI
Łk 9,49-50 (Mk 9,38-40)

1.       Jak ten fragment łączy się z poprzednią lekcją, której Jezus udzielił uczniom[9]?

CEL PRZYJŚCIA JEZUSA I ISTOTA UCZNIOSTWA
Łk 9,51-62 (Mt 8,19-22)

1.       Kim byli Samarytanie[10]?
2.       Jak uczniowie zareagowali na niechęć Samarytan wobec Jezusa? Co było powodem tej niechęci?
3.       Jakiej lekcji przy tej okazji udzielił im Jezus?
4.       Z jakimi „wymówkami” rozprawia się Jezus w rozmowie z trzema kandydatami na uczniów[11]?


[1] Piotr, Jakub i Jan są to najbliżsi, wybrani uczniowie Jezusa, powołani przez Niego jako pierwsi (Mk 1,16-20), którzy jako jedyni byli świadkami wskrzeszenia córki Jaira (Łk 8,51).
[2] Żaden z ewangelistów nie precyzuje, o jaką górę chodzi. Tradycja chrześcijańska sięgająca I wieku wskazuje na Tabor (588 m n.p.m.), najpiękniejszą górę w Galilei (na południowy zachód od Jeziora Galilejskiego), choć niektórzy autorzy twierdzą, że do ewangelicznego opisu pasuje raczej potężny Hermon (2.814 m npm.) pokryty jaśniejącymi w słońcu śniegami. Jeszcze inni sugerują górę Meron (1208 m n.p.m.) leżącą na północny-zachód od Kafarnaum,, znajdujący się niedaleko Cezarei Filipowej.
[3] Góra w Biblii to miejsce objawienia i bliskości Boga (por. Rdz 22,14). Ewangelista świadomie nawiązuje tu do objawienia Boga na górze Synaj czyli Horeb, które stało się udziałem zarówno Mojżesza, jak i Eliasza.
[4] Świetlista biel w Biblii jest znakiem przynależności do świata boskiego. W szaty tego koloru są odziani zwiastuni zmartwychwstania Jezusa (Mk 16,5n).
[5] Mojżesz to wódz Izraela podczas wyjścia z Egiptu i pośrednik w nadaniu Prawa na Synaju. Eliasz natomiast to prorok, który jest symbolem nawrócenia ludu od bałwochwalstwa do czci Boga prawdziwego. Obaj związani z Prawem Bożym nadanym Izraelowi, obaj prześladowani za swoją wierność Bogu żywemu. Koniec życia ich obu był równie tajemniczy (Pwt 34,6; 2Krl 2,11).
[6] Ich dialog z Jezusem oznacza, że dopiero w świetle męki i zmartwychwstania Jezusa Stare Przymierze staje się zrozumiałe i nabiera pełnego sensu. Prawo i prorocy uosobione w Mojżeszu i Eliaszu dają świadectwo o Jezusie pozwalają zrozumieć, kim On jest: „według ciała Syn Dawida, ustanowiony według Ducha świętości przez powstanie z martwych pełnym mocy Synem Bożym” (Rz 1,3). 
[7] Obłok okrywający ich cieniem (gr. episkiadzousa) jest znakiem obecności Boga (Wj 24,15), z jednej strony bliskiej i realnej, z drugiej zaś tajemniczej i nieuchwytnej dla człowieka. Znowu tekst ewangelii nawiązuje do księgi Wyjścia: „wtedy obłok okrył Namiot Spotkania, a chwała Pana napełniła przybytek. I nie mógł Mojżesz wejść do Namiotu Spotkania, bo spoczywał (gr. epeskíadzen) na nim obłok i chwała Pana wypełniała przybytek.” (Wj 40,34n).
[8] W języku aramejskim jedno słowo określała dziecko i sługę. Dziecko = całkowita zależność od rodziców.
[9] Brak pokory uczniów zbiegł się z niezgodą na to, aby Bóg działał przez kogoś spoza ich grona (por. Lb 11,24-30).
[10] Tożsamość narodowa Samarytan zaczęła się kształtować w wyniku najazdu (w 732 p.n.e.) i ostatecznego unicestwienia w 722 p.n.e. królestwa Izrael/Samarii przez króla Asyrii Sargona II. Znaczna część mieszkających w nim Żydów została wysiedlona w głąb Asyrii, na ich miejsce sprowadzono zaś innych mieszkańców imperium, co przeprowadzono w czterech kolejnych przesiedleniach w latach: 721 p.n.e., 715 p.n.e., 680 p.n.e. i w połowie VII w. p.n.e. W czasie pierwszego przesiedlenia sprowadzono do Samarii ludność z pięciu północnomezopotamskich prowincji, w tym również z prowincji Kuteh (Kutim). Z tego powodu Żydzi w przeszłości używali wobec Samarytan określenia Kutim, co miało sugerować, że nie są Żydami, lecz Kutejczykami (nazywali ich również Sydończykami, Szachemitami i Amha’aretami, czyli cudzoziemcami). Ze względu na większą otwartość tutejszej ludności niż mieszkańców królestwa południowego – Judy, dochodziło do licznych małżeństw mieszanych i pewnego synkretyzmu religijnego. Samarytanie nie chcieli również burzyć lokalnych świątyń Jahwe i przenosić całego kultu do Jerozolimy, co było jedną z głównych reform religijnych z IX-VII w. p.n.e.
[11] Wymówka pierwsza – chęć wygodnego życia, wymówka druga i trzecia – lojalność wobec rodziny.

piątek, 3 marca 2017

EWANGELIA ŁUKASZA - SPOTKANIE DWUNASTE

Łukasza 9,1-27

ROZESŁANIE DWUNASTU I HEROD
Łk 9,1-9 (Mt 10,1-42; Mk 6,7-16)

1.      Z jaką misją Jezus wysyła Dwunastu?
2.      Jakie wskazówki (zalecenia) przekazał Jezus „wysłanym”? O czym one świadczą?
3.      Co osiągnęli „wysłani”? Jaki był efekt ich działalności?
4.      Jak współcześnie wygląda „misja” głoszenia Ewangelii?
5.      Co zaniepokoiło tetrarchę Heroda[1]?

ROZMNOŻENIE CHLEBA
Łk 9,10-17 (Mt 14,13-21; Mk 6,32-44)

1.      Gdzie leży Betsaida[2]?
2.      Jak Jezus zareagował na idący za Nim tłum ludzi?
3.      Jak uczniowie reagują na potrzeby tłumu?
4.      Jaka rola przypadła uczniom w cudzie rozmnożenia pokarmu? Co zrobił Jezus?
5.      Dlaczego Łukasz wspomina o dwunastu koszach, które wypełniono resztkami pokarmu? Jakie jest znaczenie tego faktu w całej historii?

KIM ON JEST? NAŚLADOWANIE JEZUSA
Łk 9,18-27 (Mt 16,13-28; Mk 8,27-34)

1.      Czy Jezus zadając pytanie przejawiał obawę o to co inni o Nim myślą?
2.      Co łączyło Jezusa z Janem Chrzcicielem, Eliaszem czy prorokami? Dlaczego Jego osoba kojarzyła się ludziom z tymi postaciami?
3.      Kto odpowiada w imieniu uczniów? Jakiej udziela odpowiedzi[3]?
4.      Kim On jest?
5.      Co Jezus zapowiedział uczniom? Dlaczego śmierć Jezusa i Jego zmartwychwstanie stanowią istotę Jego ziemskiej (publicznej) służby?
6.      Jakie wymagania stawia Jezus swoim uczniom?
7.      Kiedy „tu teraz stojący” ujrzeli Królestwo Boże?


[1] Tetrarcha Herod był synem Heroda Wielkiego ze związku z Samarytanką Maltake. Herod Wielki przed śmiercią podzielił obszar znajdujący się pod jego panowaniem pomiędzy trzech synów: Heroda Antypasa, Filipa i Archelaosa. Antypas zgodnie z ostatnią wolą ojca został tetrarchą Galilei i Perei. Wybudował miasta Sefforis, Liwias zwanego też Julias (Betharamfta) oraz hellenistyczną Tyberiadę. Herod Antypas kazał aresztować Jana Chrzciciela i pod wpływem pasierbicy Salome (córki Herodiady i Heroda Filipa), ściąć go. Herod był również obecny przy skazaniu Jezusa na śmierć, jak podaje Łk 23,8-12. W 39 roku został skazany na wygnanie przez Kaligulę, a Galilea i Perea została przekazana Agryppie (wnukowi Heroda Wielkiego).
[2] Betsaida (dosłownie „Dom Ryb”) leżała nad północnym brzegiem Jeziora Galilejskiego.
[3] „Chrystus” to inaczej (z hbr. )„Mesjasz”, co znaczy „namaszczony”. W kulturze hebrajskiej oznaczało to „osobę oddzieloną” do dzieła Bożego oraz obdarzoną Bożą mocą. Wylewanie oliwy na czyjąś głowę dotyczyło powoływania proroków, kapłanów i królów.