LIST DO GALACJAN - SPOTKANIE 8

List do Galacjan 4,1-20 
A powiadam, że dopóki spadkobierca jest małoletni, w niczym nie różni się od niewolnika. Choć jest panem wszystkiego, to jednak poddany jest nadzorcom i zarządcom aż do dnia ustalonego przez ojca. Tak jest i z nami. Będąc małoletnimi, byliśmy oddani w niewolę spraw świata. Gdy zaś wypełnił się czas, Bóg zesłał swego Syna, który urodził się z kobiety, urodził się pod panowaniem Prawa, aby uwolnić tych, którzy byli pod panowaniem Prawa, abyśmy otrzymali przybrane synostwo. Aby zaś udowodnić, że jesteście synami, Bóg zesłał do naszych serc Ducha Syna swego, który woła: Abba, Ojcze! Nie jesteś już niewolnikiem, lecz synem. A jeśli jesteś synem, to i spadkobiercą - z łaski Boga. Kiedyś wprawdzie, gdy nie znaliście Boga, byliście niewolnikami tego wszystkiego, co w rzeczywistości nie jest Bogiem. Teraz zaś, gdy poznaliście Boga - a jeszcze bardziej Bóg was poznał - jakżeż możecie znów powracać do słabych i nędznych spraw? Czyż ponownie chcecie być w ich niewoli? Dokładnie przestrzegacie dni, miesięcy, pór roku i lat. Lękam się, że na próżno trudziłem się dla was. Proszę was, bracia, stańcie się tacy jak ja, ponieważ ja stałem się taki jak wy. Nie wyrządziliście mi w niczym krzywdy. Wiecie natomiast, że gdy po raz pierwszy głosiłem wam ewangelię, trapiła mnie choroba, natomiast wy nie tylko nie wzgardziliście mną i nie odepchnęliście mnie, choć moje ciało mogło dawać do tego powód, lecz przyjęliście mnie jak wysłańca Boga, jak samego Chrystusa Jezusa. Gdzież więc wasz tytuł do szczęścia? Mogę bowiem wam oświadczyć, że - gdyby to było możliwe - wyjęlibyście sobie oczy i dalibyście je mnie. Czyż więc, mówiąc wam prawdę, stałem się waszym wrogiem? Sprzyjają wam nieszczerze, bo chcą was oddzielić, abyście wy im sprzyjali. Przyjemnie mi jest, gdy zawsze szczerą darzycie mnie życzliwością, a nie tylko wtedy, gdy jestem wśród was obecny. Dzieci moje najmilsze! Znów rodzę was w boleściach, aż ukształtuje się w was Chrystus. Chciałbym już teraz być wśród was i odpowiednio do was przemówić, gdyż nawiedzają mnie wątpliwości w waszej sprawie. 

DZIECI I SYNOWIE 
Ga 4,1-7 

1. Jakim obrazem posługuje się Paweł i co ten obraz ma nam uświadomić?
2. Czego z tekstu dowiadujemy się o naturze Jezusa Chrystusa?
3. Co jest dowodem naszego usynowienia przez Boga?

PAWEŁ I GALACJANIE 
Ga 4,8-10

1. Zwróć uwagę na ton pisma Pawła, jakiego typu emocje odnajdujesz w tekście?
2. Co jest niewłaściwego w przestrzeganiu „dni, miesięcy, pór roku i lat”? Jak tego rodzaju praktyki wpłynęły na wierzących z Galacji?
3. Jak Paweł postrzega swoją więź z Galatami? Co z tą więzią usiłują zrobić fałszywi nauczyciele?
4. Jaka w świetle tego tekstu jest różnica pomiędzy apostołem Chrystusa a fałszywym nauczycielem?

ZASTOSOWANIE 
Czy jest ktoś, kto tak szczerze troszczy się o Twój rozwój duchowy, jak Paweł troszczył się o rozwój młodych wierzących w Galacji? Czy jest ktoś, wobec kogo odczuwasz powinność zatroszczenia się o jego rozwój duchowy?

LIST DO GALACJAN - SPOTKANIE 7

Czymże więc jest Prawo? Dodano je dla ujawnienia wykroczeń - do czasu przyjścia potomstwa, dla którego była przeznaczona obietnica. Prawo to przekazali aniołowie przez pośrednika. Tam, gdzie jest jeden, nie potrzeba pośrednika, a właśnie Bóg jest jeden. Czyż więc Prawo sprzeciwia się obietnicom Boga? Na pewno nie! Gdyby bowiem nadane Prawo mogło obdarzać życiem, to rzeczywiście źródłem usprawiedliwienia byłoby Prawo. Pismo jednak obwarowało wszystko grzechem, by obietnica spełniała się wobec wierzących dzięki wierze w Jezusa Chrystusa. Zanim zaś nastały czasy wiary, strzegło nas Prawo. Byliśmy zamknięci aż do momentu objawienia się wiary. Tak więc Prawo stało się opiekunem czuwającym nad nami aż do czasu przyjścia Chrystusa, byśmy dzięki wierze doznali usprawiedliwienia. Gdy zaś nastały czasy wiary, już nie jesteśmy poddani opiekunowi. Wszyscy bowiem dzięki wierze jesteście synami Boga - w Chrystusie Jezusie. Wy bowiem, którzyście przez chrzest zanurzyli się w Chrystusie, przyoblekliście się w Chrystusa. Nie istnieje odtąd Żyd ani Grek, nie istnieje niewolnik ani wolny, nie istnieje mężczyzna i kobieta - wy wszyscy bowiem stanowicie jedność w Chrystusie Jezusie. A jeżeli należycie do Chrystusa, to jesteście potomstwem Abrahama i - zgodnie z daną obietnicą - spadkobiercami.
Ga 3,19-29

CEL PRAWA 
Ga 3,19-29 

1. Jak Paweł określa cel nadania Prawa?
2. Komu i jakich okolicznościach zostało przekazane Prawo [1]?
3. Czym różni się obietnica dana Abrahamowi, od Prawa, które przyszło później [2]?
4. Dlaczego przez Prawo nie ma usprawiedliwienia?
5. Jak opisuje stan ludzi Paweł w w.22? Co oznacza „zamknięci w niewoli grzechu”[3]?
6. W jaki sposób zostajemy uwolnieni z niewoli grzechu?
7. Jak Paweł przedstawia Prawo w w.23-24 [4]?
8. Jaka jest istota synostwa Bożego? W jaki sposób stajemy się synami (dziećmi) Boga?
9. Co znaczy przyoblec się w Chrystusa?
10. W jakim sensie nie ma już Judejczyka i poganina, niewolnika i wolnego, mężczyzny i kobiety [5]? 
11. Co to znaczy być „spadkobiercą (dziedzicem) Abrahama”?

KOMENTARZ 
[1] Prawo zostało nadane Izraelowi i dotyczyło dwóch stron: Boga i Izraela. W przekazaniu Prawa pośredniczył Mojżesz i aniołowie (zob. Pwt 5,5; Pwt 33,2; Ps 68,16; Dz 7,53; Hbr 2,2). Współudział Mojżesza i aniołów wyrażał dystans dzielący Boga i Jego lud, który nie mógł stanąć przez Bożym obliczem. Paweł wskazuje, że Słowo, które zostało od Boga przekazane przez pośredników, ma mniejszą rangę, niż to, które zostało przekazane bezpośrednio, tak jak Boże obietnice dane Abrahamowi.

[2] Prawo wymagało posłuszeństwa tych, którzy nie mieli siły, by ten warunek spełnić. Gdy Bóg darował obietnicę Abrahamowi, był jedyną stroną umowy. To właśnie była mocna strona tej obietnicy: wszystko zależało do Boga, a nic od człowieka. Nie było pośrednika, ponieważ nie istniała taka potrzeba.

[3] Zamknąć nie oznacza skazania na grzech, lecz jest stwierdzeniem, że całe stworzenie, cała ludzkość znajduje się w niewoli grzechu i potrzebuje wyzwolenia. Jesteśmy uwięzieni przez grzech, tak jak ławica ryb zostaje uwięziona przez sieć. Wszyscy są grzesznikami: Rz 3,9-19,23; 11,32; Iz 53,6; Ps 143;2)

[4] Strażnik i przewodnik. Przewodnik z gr. paidagōgos oznacza niewolnika, który miał za zadanie pilnować dziecka, aż do momentu osiągnięcia przez nie dorosłości. Przewodnik odprowadzał dziecko do i ze szkoły oraz pilnował jego zachowania w domu. Przewodnicy byli często surowi i dyscyplinowali swoich podopiecznych. Dlatego ci, którzy znajdowali się pod ich opieką wyczekiwali dnia, w którym wreszcie zostaną zwolnieni spod ich jurysdykcji.

[5] Żydzi gardzili nie-Żydami. Choć cesarstwo rzymskie mogło funkcjonować wyłącznie dzięki 60 milionom niewolników, traktowano ich praktycznie jak przedmioty pozbawione praw. Była to kolejna bariera zniesiona przez Chrystusa. Zarówno w judaizmie pierwszego stulecia, jak i w kulturze grecko-rzymskiej kobieta nie miała wielu praw, jeśli w ogóle jakieś posiadała. Była własnością męża, który mógł ją traktować wedle swej woli, włącznie z oddaleniem jej bez żadnych kłopotów. Podczas porannej modlitwy Żyd-mężczyzna dziękował Bogu, że nie stworzył go nie-Żydem, niewolnikiem ani kobietą. W Chrystusie nastał kres tych podziałów. Żyd nie ma większej wartości niż poganin, człowiek wolny nie ma większych przywilejów niż niewolnik, ani mężczyzna niż kobieta. W Chrystusie wszyscy mają ten sam status. Co nie oznacza, że w sprawach życia codziennego, jak i w służbie publicznej w Kościele, takie rozróżnienia nie istnieją. NT zawiera wskazówki dotyczące obu płci; również oddzielnie zwraca się do panów i niewolników. Jednak w sprawach związanych z Bożym błogosławieństwem różnice te nie mają znaczenia.

W komentarzu wykorzystane zostały następujące pozycje:

1. W. MacDonald, Komentarz biblijny do Nowego Testamentu, Aeropag, Jastrzębie-Zdrój 2005.
2. L. Coleman, Nowy Testament dla moderatorów, Vocatio, Warszawa 2008.
3. J. MacArthur, Komentarz MacArthura do Nowego Testamentu, Gdańsk 2015.

LIST DO GALACJAN - SPOTKANIE 6

„Toż i zdrowy rozsądek nakazuje przyznać, że inną rzeczą jest obiecać, a inną żądać; inną rzeczą dawać, a inną brać. Zakon wymaga od nas czynów, obietnica nasienia (potomstwa) zaś obdarza nas duchowymi i nieskończonymi Bożymi dobrodziejstwami, a wszystko to darmo, przez wzgląd na Chrystusa. Dlatego dziedzictwa czy błogosławieństwa dostępujemy nie przez zakon, a dzięki obietnicy. A temu, kto ma prawo, ono nie wystarczy, gdyż nie posiada jeszcze błogosławieństwa. Bo nie da się zaprzeczyć temu, że Bóg, zanim nastał zakon, obdarzył Abrahama dziedzictwem i błogosławieństwem poprzez obietnicę – obietnicę odpuszczenia grzechów, sprawiedliwości, zbawienia i życia wiecznego dla nas jako synów i dziedziców Boga, a współdziedziców Chrystusa. Kto się nie wzruszy, patrząc na te rzeczy, musi być ślepy i zawzięty.”
- Marcin Luter, Komentarz do Listu do Galatów

PRAWDA EWANGELII – TYLKO WIARA 
Ga 3,1-14

1. Jak określiłbyś ton słów Pawła? Gdybyś był adresatem listu, jak byś się czuł? 
2. Do jakich doświadczeń Galacjan odwołuje się Paweł w w. 2-5? 
3. Czym jest słuchanie w wiarą, o którym mówi Paweł? 
4. Co było podstawą wiary (ufności) Abrahama? Porównaj Ga 3,6-8 z Jk 2,20-24 
5. Na czyje słowa powołuje się Paweł formułując naukę o usprawiedliwieniu z wiary? 
6. Czym jest „przekleństwo Prawa”? 

OBIETNICA A PRAWO
Ga 3,15-18 

1. Jakim określeniem zwraca się Paweł do adresatów listu? 
2. Jaka obietnica została dana Abrahamowi? Kto wypełnił obietnicę z Rdz 22,18? 
3. Co jest tym zapowiedzianym błogosławieństwem? 
4. Czemu przeciwstawnia Paweł w tekście Prawo i uczynki? 

ZASTOSOWANIE
Przeczytaj Rdz 12-23 i zastanów się nad przejawami wiary Abrahama. Czego możesz się nauczyć do niego?

LIST DO GALACJAN - SPOTKANIE 5

List do Galacjan 2,11-21 
A gdy Piotr przybył do Antiochii, sprzeciwiłem mu się w twarz, bo był godny nagany. Zanim bowiem przyszli niektórzy od Jakuba, jadał razem z poganami. Gdy zaś oni przyszli, odsunął się i odłączył, obawiając się tych, którzy byli z obrzezania. A razem z nim obłudnie postępowali i inni Żydzi, tak że i Barnaba dał się wciągnąć w tę ich obłudę. Lecz gdy zobaczyłem, że nie postępują zgodnie z prawdą ewangelii, powiedziałem Piotrowi wobec wszystkich: Jeśli ty, będąc Żydem, żyjesz po pogańsku, a nie po żydowsku, czemu przymuszasz pogan, aby żyli po żydowsku? My, [którzy jesteśmy] Żydami z urodzenia, a nie grzesznikami z pogan; Wiedząc, że człowiek nie jest usprawiedliwiony z uczynków prawa, ale przez wiarę w Jezusa Chrystusa, i my uwierzyliśmy w Jezusa Chrystusa, abyśmy byli usprawiedliwieni z wiary Chrystusa, a nie z uczynków prawa, dlatego że z uczynków prawa nie będzie usprawiedliwione żadne ciało. A jeśli [my], szukając usprawiedliwienia w Chrystusie, sami okazaliśmy się grzesznikami, to czy Chrystus [jest] sługą grzechu? Nie daj tego Boże! Jeśli bowiem na nowo buduję to, co zburzyłem, samego siebie czynię przestępcą. Bo ja przez prawo umarłem dla prawa, abym żył dla Boga. Z Chrystusem jestem ukrzyżowany; żyję, ale już nie ja, lecz żyje we mnie Chrystus. A to, że teraz żyję w ciele, żyję w wierze Syna Bożego, który mnie umiłował i wydał za mnie samego siebie. Nie odrzucam łaski Boga. Jeśli bowiem przez prawo jest sprawiedliwość, to Chrystus umarł na próżno. 

WYDARZENIE W ANTIOCHII 

1. Gdzie leży Antiochia, co wyróżniało kościół w Antiochii? (przywołaj odpowiednie teksty z Dziejów Apostolskich) 
2. W jaki celu przybył do Antiochii Piotr i jakie było jego postępowanie we wspólnocie wierzących? 
3. Jak określił postawę Piotra w Antiochii Paweł? 
4. Co stanowiło istotę problemu w zachowaniu Piotra? 
5. Jak publiczne napomnienie wpłynęło na relację Piotr-Paweł? 
6. Co jest istotą Ewangelii, którą głosił Paweł? 
7. Jakie są kluczowe słowa , których używa Paweł w w.15-21? 
8. Czym jest Prawo i uczynki Prawa? 
9. Czym jest biblijna wiara?  

Obłuda (z gr. hypokrisis) odnosi się do aktora, który nosił maskę wyrażającą obecny nastrój granej postaci (udawanie, hipokryzja): 1Tm 4,2; 1Ptr 2,1; Mk 12,15 Piotr swoim zachowaniem zaprzeczał tej prawdzie Ewangelii, że wszyscy wierzący są jednym w Chrystusie, i że różnice narodowościowe nie mają wpływu na społeczność. Nie jedząc z nieobrzezanymi potwierdził, że bracia z pogan są „nieczyści” i dał priorytet rytuałom prawa mojżeszowego nad usprawiedliwieniem z wiary.  

Usprawiedliwiać (z gr. dikaioō) – działanie Boga, dzięki któremu zmienia się relacja pomiędzy grzeszną ludzkością a Bogiem – Bóg uniewinnia i usprawiedliwia ludzi, którzy dzięki temu wchodzą we właściwą i wierną relację z Nim.  

Wiara (z gr. pistis), wierzyć (z gr. pisteuō). Nowotestamentowa wiara jest zaufaniem i poleganiem na Chrystusie oraz wchodzeniem w związek z Chrystusem. Wiara oznacza łączne uznanie niemożliwości osiągnięcia zbawienia na własną rękę oraz prawdy, że Bóg dokonał w tym zakresie wszystkiego, co konieczne. Ewangelia wzywa do wiary, podczas gdy Prawo wymaga uczynków (F.F. Bruce) Wiara to ufanie, że Bóg wykona wszystko to, do czego zobowiązał się w swoim Słowie.

Dla Żydów sprawą bardzo istotną był fakt, że Bóg dał Prawo jedynie ich narodowi ze wszystkich narodów na ziemi. Był to dar, który należało cenić i który stanowił podstawę ich całego życia. Nowy Testament i nauczanie Pawła dają pierwszeństwo wierze, gdyż „przez wypełnianie Prawa za pomocą uczynków nikt nie osiągnie usprawiedliwienia” (Ga 2,16). Prawo nie jest drogą do zbawienia. Prawo pokazuje jedynie, że ludzie są grzesznikami, ale nie daje zbawienia (2Kor 3,6-16)

LIST DO GALACJAN - SPOTKANIE 4

List do Galacjan 1,13-2,10 

Słyszeliście bowiem o moim dawniejszym postępowaniu w judaizmie, że ponad miarę prześladowałem kościół Boży i niszczyłem go; I wyprzedzałem w judaizmie wielu moich rówieśników z mojego narodu, będąc bardzo gorliwym zwolennikiem moich ojczystych tradycji. Lecz gdy upodobało się Bogu, który mnie odłączył w łonie mojej matki i powołał swoją łaską; Aby objawić swego Syna we mnie, abym głosił go wśród pogan, natychmiast, nie radząc się ciała i krwi; Ani nie udając się do Jerozolimy, do tych, którzy przede mną byli apostołami, poszedłem do Arabii, po czym znowu wróciłem do Damaszku. Potem, trzy lata później, udałem się do Jerozolimy, aby zobaczyć się z Piotrem, u którego przebywałem piętnaście dni. A spośród apostołów nie widziałem żadnego innego poza Jakubem, bratem Pana.[Oświadczam] przed Bogiem, że w tym, co do was piszę, nie kłamię. Potem udałem się w okolice Syrii i Cylicji; A nie byłem osobiście znany kościołom Judei, które są w Chrystusie. Słyszeli tylko: ten, który kiedyś nas prześladował, teraz głosi wiarę, którą przedtem niszczył. I chwalili Boga z mojego powodu. 

Potem, po czternastu latach, udałem się ponownie do Jerozolimy wraz z Barnabą, wziąwszy z sobą także Tytusa. A udałem się [tam] zgodnie z objawieniem i przedstawiłem im ewangelię, którą głoszę wśród pogan, osobno zaś tym, którzy cieszą się uznaniem, aby [się] czasem nie [okazało], że biegnę albo biegłem na próżno. Lecz nawet Tytusa, który był ze mną, nie zmuszono do obrzezania, mimo że był Grekiem; A [to] z powodu wprowadzonych fałszywych braci, którzy się wkradli, aby wyszpiegować naszą wolność, jaką mamy w Chrystusie Jezusie, aby nas zniewolić. Nie ustąpiliśmy im ani na chwilę i nie poddaliśmy się, aby pozostała wśród was prawda ewangelii. A co do cieszących się uznaniem - jakimi kiedyś byli, jest dla mnie bez znaczenia, Bóg [bowiem] nie ma względu na osobę - ci więc, którzy cieszą się uznaniem, nic [mi] nie narzucili. Wręcz przeciwnie, gdy widzieli, że została mi powierzona ewangelia [wśród] nieobrzezanych, jak Piotrowi [wśród] obrzezanych; (Ten bowiem, który działał skutecznie przez Piotra w [sprawowaniu] apostolstwa [wśród] obrzezanych, skutecznie działał i we mnie wśród pogan); I gdy poznali daną mi łaskę, Jakub, Kefas i Jan, którzy są uważani za filary, podali mnie i Barnabie prawicę na [znak] wspólnoty, abyśmy my [poszli] do pogan, a oni do obrzezanych. Bylebyśmy tylko pamiętali o ubogich, co też gorliwie starałem się czynić. 

PAWEŁ APOSTOŁ 

1. Jakie fakty ze swojego życia porusza w tym fragmencie Paweł? 
2. Czym jest judaizm? 
3. Jakie było postępowanie Pawła względem chrześcijan przed nawróceniem? Przywołaj teksty z Dziejów Apostolskich mówiące o tym etapie życia apostoła. 
4. W jaki sposób Paweł mówi o swoim powołaniu przez Boga? Jaki był cel, tego powołania? 
5. „Poszedłem do Arabii po czym znowu wróciłem do Damaszku” – przypomnij, jak o tym okresie życia apostoł wspominają Dzieje Apostolskie? 
6. Jaki był cel wizyty Pawła w Jerozolimie? Czy, a jeśli tak, to w jaki sposób ta wizyta potwierdza jego apostolstwo? (zob. Dz 9,26-31) 
7. Co było powodem chwalenia Boga, przez chrześcijan z Judei? 
8. Kim byli towarzysze Pawła, z którymi przybył po raz kolejny do Jerozolimy? 
(Przeczytaj fragmenty odnoszące się do Tytusa: 2Kor 2,12-13; 7,6-7.13-16; 8,6-24; 12,18)
9. Dlaczego Paweł tak bardzo przejmuje się kwestią obrzezania? Co jest stawką w tym sporze? 
10. Jaki przebieg miało spotkanie Pawła z Piotrem, Jakubem i Janem w Jerozolimie? 

POMOC W STUDIOWANIU

Zwróć uwagę na określenia, których używa Paweł w kontekście swojego powołania:

• „Spodobało się Bogu” – suwerenna Boża decyzja 
• „Wyznaczył mnie (Bóg)” (odłączył), z gr. aphorizō – odznaczyć od innych granicami, oddzielić, wyznaczyć, przeznaczyć do jakiegoś celu (zob. Kpł 20,26) 
• „w łonie matki mojej” – od poczęcia (zob. Jer 1,5; Iz 49,1; Łk 1,13-17) 
• „(Bóg) powołał mnie łaską swoją” 

„Arabia” oznacza ziemie wokół Damaszku w Syrii (Nabatea). Greckie miasta: Perea (stolica króla Aretasa), Geraza i Filadelfia (dzisiejszy Amman w Jordanii), były zamieszkiwane przez nabatejskich Arabów. Damaszek leżał w sąsiedztwie Nabatei i w czasach Pawła podlegał królowi Nabatejczyków, Arestasowi IV (zob. 2Kor 11,32)  

„Podali mnie i Barnabie prawicę na [znak] wspólnoty” Na Bliskim Wschodzie podanie sobie prawej ręki było uroczystym zaprzysiężeniem przyjaźni i znakiem partnerstwa.