LIST DO GALACJAN - SPOTKANIE 3

List do Galacjan 1,6-12  
Dziwię się, że tak szybko dajecie się odwieść od tego, który was powołał ku łasce Chrystusa, do innej ewangelii; Której nie ma; są tylko pewni [ludzie], którzy was niepokoją i chcą wypaczyć ewangelię Chrystusa. Lecz choćbyśmy nawet my albo anioł z nieba głosił wam ewangelię [inną] od tej, którą wam głosiliśmy, niech będzie przeklęty. Jak powiedzieliśmy przedtem, tak i teraz znowu mówię: Gdyby wam ktoś głosił ewangelię [inną] od tej, którą przyjęliście, niech będzie przeklęty. Czy teraz bowiem chcę pozyskać ludzi, czy Boga? Albo czy staram się przypodobać ludziom? Gdybym nadal ludziom chciał się przypodobać, nie byłbym sługą Chrystusa. A oznajmiam wam, bracia, że głoszona przeze mnie ewangelia nie jest według człowieka. Nie otrzymałem jej bowiem ani nie nauczyłem się jej od człowieka, ale przez objawienie Jezusa Chrystusa.  

APOSTOLSKIE NAPOMNIENIE

1. Wyjaśnij istotę zdziwienia apostoła Pawła.
2. Czym jest prawdziwa Ewangelia, w której obronie staje Paweł?
3. Jaka była reakcja Galacjan na herezję i błędną naukę, którą piętnuje Paweł?
4. W jakich słowach Paweł wypowiada się o głosicielach fałszywej Ewangelii?
5. Co było istotą fałszywego nauczania w kościołach Galacji?
6. Jaki jest cel służby apostoła Pawła? (w.10)
7. Jak Paweł uwierzytelnia Ewangelię, którą głosi i którą głosił mieszkańcom Galacji?

POMOC W STUDIOWANIU

Porównaj słowa Pawła o „innej Ewangelii” z listu do Galacjan ze słowami z Drugiego Listu do Koryntian 11,2-4.13-15.   

"Dajecie się odwieść..."
„Odwieść” (porzucać, przechodzić) – to greckie wyrażenie opisywało ucieczkę z pola bitwy, co karane było śmiercią (odnosiło się do dezerterów z armii).  

Przeklęty (z gr. anatema) oznacza przeznaczenie kogoś na wieczne potępienie. W Rz 9,3 tłumaczone jest jako „odłączony” co może nasuwać inną interpretację (poza nurtem Bożego życia i Bożej prawdy). Odłączony – ktoś poprzez inną naukę (błędną naukę) stawia siebie poza wspólnotą Kościoła.  

Hipoteza ebionitów („ubogich”)
Św. Ireneusz z Lyonu (biskup i męczennik, ok. 140 – prawdopod. 202) i Euzebiusz z Cezarei (ur. ok. 264, zm. ok. 340) pisali, że ebionici (jedna z judaizujących sekt tamtych czasów) nazywała Pawła nie apostołem, lecz apostatą (odstępcą). Bardzo możliwe, że to ebionici siali zamęt wśród Galacjan.

LIST DO GALACJAN - SPOTKANIE 2

Paweł, apostoł nie od ludzi ani przez człowieka, ale przez Jezusa Chrystusa i Boga Ojca, który go wskrzesił z martwych; I wszyscy bracia, którzy są ze mną, do kościołów Galacji: Łaska wam i pokój od Boga Ojca i naszego Pana Jezusa Chrystusa; Który wydał samego siebie za nasze grzechy, aby nas wyrwać z obecnego złego świata według woli Boga i Ojca naszego; Któremu chwała na wieki wieków. Amen. (Ga 1,1-5)  

PAWEŁ APOSTOŁ

1. Porównaj początek listu Pałwa do Galacjan z innymi listami kierowanymi do kościołów. 
2. Jakimi określeniami Paweł przedstawia sam siebie w liście? 
3. Kim są apostołowie? Czy służba apostolska odnosi się tylko do czasów Jezusa i nowotestamentowego Kościoła? 
4. Kim są „bracia”, których Paweł wymienia we wstępie listu?  

APOSTOLSKIE POZDROWIENIE I NAPOMNIENIE

1. Czym jest łaska i pokój, którymi Paweł pozdrawia adresatów? 
2. O jakim aspekcie śmierci Jezusa wspomina Paweł (w.4)? 
3. Czym jest „obecny zły świat” („obecny zepsuty wiek”)? 

MATERIAŁY POMOCNICZE DO STUDIOWANIA

Greckie słowo „apostolos” oznacza posłańca, delegata, ambasadora, delegata, kogoś kto został wysłany, upoważniony i autoryzowany przez kogoś innego, by go reprezentował i wypełniał jego wolę i realizował jego cele. Posłany pozostaje w jedności z tym, który go posłał (za: K. Conner, Kościół w Nowym Testamencie, Wrocław 2001, s. 166).

Apostołowie w Biblii:
12 apostołów Baranka (Ap 21,14; Łk 6,12-16; Mk 3,16-19; Mt 10,2-4; Dz 1,3; Dz 1,15-26): Piotr, Jakub, Jan, Andrzej, Filip, Bartłomiej, Tomasz, Mateusz, Jakub (Syn Alfeusza), Szymon (zwany Gorliwy), Judasz (Jakubowy) i Judasz Iskariota którego zastąpił Maciej (Dz 1,26). Tych dwunastu zostało powołanych i wyznaczonych przez Pana przed dziełem krzyża, byli nauczani przez Niego i towarzyszyli Mu w Jego ziemskiej służbie. Byli naocznymi świadkami Jego życia, ukrzyżowania i zmartwychwstania.
Paweł z Tarsu (Rz 1,1; Ga 1,1.15; 1Kor 1,1; Ef 1,1; 2Kor 1,1; Kol 1,1; 1Tm 1,1; 2Tm 1,1; Tyt 1,11)  
Jakub, brat Pański (Dz 1,14; 1Kor 15,7; Ga 1,19.2,9)
Barnaba z Cypru (Dz 4,36, 11,22-30, 13,1-4, 14,4.14, 1Kor 9,6)
Apollos z Aleksandrii (Dz 18,24-28; 1Kor 4,6-9)
Andronik i Junias (Rz 16,7)
W świetle Pierwszego Listu Pawła do Tesaloniczan, można wnioskować, że do grona apostołów zaliczani są współpracownicy misyjni Pawła: Tymoteusz i Sylas (Sylwan), zob. 1Tes 1,1. 2,6

Łaska
Ponad dwie trzecie (100 ze 154) przypadków użycia w NT słowa charis, tłumaczonego jako „łaska” pojawia się w tekstach Pawła. Najczęściej pojawia się w Liście do Rzymian (dwadzieścia trzy razy). Określenie łaska Paweł łączy z osobą Boga i Chrystusa (2Tes 1,12; Rz 16,20; 1Kor 16,23; 2Kor 13,13), ze zbawieniem (Ef 2,5), darami Ducha (Rz 12,6-8).  

Pokój (gr. eirēnē) W myśli greckiej, „pokój” jest słowem relacyjnym, mówiącym o stanie obiektywnej zgody, prowadzącej do harmonijnych relacji pomiędzy ludźmi lub narodami. Dzieło pokoju (Rz 5,1.10) jest zwrócone ku Bogu, z którym ludzkość jest w niezgodzie. Słowo pokój, w pozdrowieniach Pawła, występuje najczęściej ze słowem „łaska” oraz ze słowem „miłosierdzie” (1Tm 1,2; 2Tm 1,2).

„Te dwa słowa, łaska i pokój, streszczają w sobie całe chrześcijaństwo. Łaska skrywa w sobie odpuszczenie grzechów, a pokój – uciszone i radosne sumienie. Gdyż nie można mieć spokojnego sumienia, dopóki grzech nie zostanie przebaczony” 
– Marcin Luter, Komentarz do Listu do Galatów

Greckie słowo wiek (aiōn) nie oznacza okresu czasu, lecz porządek, system czy stan rzeczy, a dokładniej dzisiejszy porządek świata, nad którym czuwa szatan (zob. 2Kor 4,4; Rz 12,2; 1J2,15). „Obecny wiek” to suma wszystkich myśli i wartości obowiązujących w naszym świecie. Żydzi dzielili historię na dwa główne okresy – okres obecny, w którym Izrael znajdował się pod panowaniem wrogich narodów, i czas przyszły – kiedy Bóg obejmie panowanie. Biblia mówi o dwóch „wiekach” na ziemi: „wieku obecnym”, zepsutym pod władzą szatana, oraz o „wieku przyszłym”, który został zainaugurowany przez przyjście Chrystusa, lecz jego pełnia nastanie, gdy zasiądzie On za tronie jako Król (zob. 1Kor 15,24; Hbr 2,8; Ap 19,15-16). Chrześcijanie należą do wieku przyszłego, który jeszcze w pełni nie nastał (Kol 1,12).

LIST DO GALACJAN - SPOTKANIE 1

GALACJA, CZYLI? 
W czasach Pawła, słowo Galatia miało dwa znaczenia

• W znaczeniu etnicznym Galacja była terytorium położonym w północnej części środkowej Azji Mniejszej, w okolicach dzisiejszej Ankary. W III wieku przed Chr. przybyło tam z Galii (dzisiejsza Francja) celtyckie plemię Galatów

• Kiedy Rzymianie podbili Azję Mniejszą, jedną z prowincji rzymskich była Galacja, która obejmowała nie tylko etniczne terytorium Galacji, ale także okoliczne regiony takie jak: Likaonia, Frygia czy Pizydia.

Wiemy z Dziejów Apostolskich, że Paweł założył i umacniał kościoły w Antiochii Pizydyjskiej, Ikonium, Listrze oraz Derbe (w czasie pierwszej: Dz 13,14-14.23 i drugiej podróży misyjnej: Dz 16,1-6), czyli w miastach, które politycznie należały do rzymskiej prowincji Galacji, jednak nie były częścią etnicznego regionu galicyjskiego. Tekst Nowego Testamentu nie zawiera wyraźnej wzmianki, aby Paweł angażował się w służbę ewangelizacyjną w Galacji, w jej etnicznym znaczeniu.

Nazwa „Galacja” pojawia się w Drugim Liście do Tymoteusza 4,10 , Pierwszym Liście Piotra 1,1 i Pierwszym Liście do Koryntian 16,1.

ADRESACI LISTU 
„…do kościołów w Galacji…” Ga 1,2
Sensowne jest przyjąć, że adresatami listu Pawła są chrześcijanie wywodzący się z miast położonych na południu rzymskiej prowincji, a nie bliżej nie znani potomkowie imigrantów z Galii, zamieszkujący północ regionu Galacji. Adresatami jest kilka wspólnot (grupa kościołów), które istniały obok siebie oraz przeżywały te same wyzwania i doświadczały podobnych problemów (narzucania im judaistycznego sposobu myślenia i życia).

CZAS I MIEJSCE POWSTANIA LISTU 
Trwają dyskusje dotyczące czasu i miejsca napisania listu. Niektórzy badacze przyjmują, że Paweł napisał List do Galacjan po swojej pierwszej podróży misyjnej (Dz 13,14-14,23) ale przed Soborem Jerozolimskim (Dz 15). Argumentując, iż w liście Paweł nie odnosi się do postanowień soboru. A zatem list mógłby powstać w 48r. po Chrystusie, a miejscem jego powstania mogłaby być Antiochia Syryjska, Jerozolima lub miejsce położone między tymi dwoma miastami. Inni wskazują, że wspomniany przez Pawła w liście pobyt w Jerozolimie (Ga 2,1-10) miał miejsce właśnie podczas tamtejszego soboru, a zatem List do Galacjan musiał zostać napisany po roku 49. Prawdopodobne jest, że list powstał podczas długiego pobytu w Efezie, w czasie trzeciej podróży misyjnej Pawła (Dz 19,1-20).

ZASTOSOWANIE 
Przypomnij sobie trzy podróże misyjne Pawła i zobacz, które miasta Galacji odwiedził w czasie pierwszej podróży oraz sprawdź, czy w późniejszych podróżach odwiedzał je ponownie. Przeczytaj List do Galacjan za jednym razem. Spróbuj określić ogólną atmosferę listu i wskaż kluczowe myśli Pawła, które zauważasz.

JUŻ WKRÓTCE

Już 10 lutego, rozpoczynamy studium biblijne Listu Pawła do Galacjan. Motywem przewodnim naszego studiowania jest myśl wyrażona przez Pawła z Tarsu: "Do wolności wyswobodził nas Chrystus" (Ga 5,1)

DZIEJE APOSTOLSKIE, SPOTKANIE 28 – DZ 28,1-31

POBYT NA MALCIE I DALSZA PODRÓŻ  
Dzieje 28,1-16

1. Gdzie znaleźli się rozbitkowie? 
2. Co przydarzyło się Pawłowi tuż po przybyciu na Maltę i jak to wydarzenie wpłynęło na cały pobyt rozbitków na wyspie? 
3. Jak wyjaśnić fakt, że Paweł nie umarł (nawet nie spuchł) od ukąszenia żmii? 
4. Co wiemy z Biblii na temat uzdrowienia? Jaki jest Boży stosunek wobec choroby i jaka powinna być wobec niej reakcja chrześcijanina? 
5. Jak długo trwał pobyt Pawła i wszystkich rozbitków na Malcie? 
6. Wymień etapy podróży z Malty do Rzymu. 
7. Jaką rolę odegrali bracia, z którymi spotkał się Paweł na trasie do Rzymu? 

W RZYMIE  
Dzjeje 28,17-31

Przybycie Pawła do Rzymu jest datowane na wczesną wiosnę 60 roku. Rozłożony na siedmiu wzgórzach na lewym brzegu Tybru, Rzym stanowił polityczne centrum świata śródziemnomorskiego. W czasach Pawła, miasto było w pełni swego rozkwitu – liczyło ponad pół miliona ludności. Dla potrzeb wzrastającej liczby ludności zagospodarowano prawy brzeg Tybru i dwa kolejne wzgórza (Janikulum i Watykan). Najbogatszą i najbardziej zadbaną częścią miasta były tereny wokół Forum Romanum, Kapitolu i Palatynu. Forum Romanum stanowiło handlowe, świeckie i religijne centrum miasta.

1. Ile czasu upłynęło od obietnicy danej przez Pana Pawłowi, że będzie on Jego świadkiem w Rzymie? (zob. Dz 23,11) 
2. Jak w kontekście tego minionego czas i towarzyszących mu zdarzeń oceniłbyś wytrwałość Pawła?
3. Czym kieruje się Paweł, zapraszając do siebie przywódców żydowskich trzy dni po swoim przybyciu? 
4. Jak jest reakcja przywódców żydowskich na wyjaśnienia Pawła? 
5. Czym jest „nadzieja Izraela” o której mówi Paweł w w.20? 
6. Jak kończy się drugie spotkanie Pawła z przedstawicielami rzymskiej wspólnoty żydowskiej? 
7. Na co kładzie nacisk Łukasz kończąc Dzieje Apostolskie? Jak zakończenie ma się do całej treści księgi?  

DALSZE LOSY PAWŁA
Tradycja przekazuje, że Paweł zdołał obronić się przed sądem Cezara, a odzyskawszy wolność udał się do Hiszpanii. Klemens Rzymski w Pierwszym Liście do Koryntian (datowanym na koniec I wieku) napisał, że Paweł „nauczał cały świat sprawiedliwości i podróżował aż po najdalszy zachód” (taka interpretacja słów Klemensa wynika ze sformułowanego w Liście do Rzymian zamiaru Pawła udania się do Hiszpanii – Rz 15,28). Euzebiusz z Cezarei (historyk chrześcijański) w swojej Historii Kościelnej (III wiek po Chr.) napisał: „Po swojej obronie przed Trybunałem [Cezara] apostoł wybrał się podobno w nową podróż na głoszenie Ewangelii, a potem powrócił do stolicy i męczeństwem zakończył swoje życie. Wtedy to w więzieniu pisze swój Drugi List do Tymoteusza, w którym wspomina swoją pierwszą obronę oraz swój bliski koniec.”  

ZASTOSOWANIE
Jakie są Twoje doświadczenia związane ze studium biblijnym całej księgi Dziejów Apostolskich? Czego się nauczyłeś? Streść w kilku zdaniach przesłanie całej księgi Dziejów i odnieś je do swojego osobistego życia.

INFORMACJE POMOCNE DO STUDIOWANIA

Wyspa Malta (starożytna Melita, czyli „miód”) znajduje się na szlaku morskim z Rzymu do Egiptu i położona jest około 100km na południowy-wschód od Sycylii. Współcześnie Malta jest niepodległym państwem, do którego należą też dwie mniejsze wyspy: Gozo i Comino. Rzymianie, którzy opanowali Maltę (około 218-201r. przed Chr.) łączyli Maltę administracyjnie z Sycylią. Mieszkańcy Malty posługiwali się własnym językiem z naleciałościami fenickimi i punickimi (Punici to określenie Kartagińczyków, pod których władzą pozostawała Malta od V do III wieku przed Chr.). Rozbitkowie wylądowali w miejscu, które dziś nosi nazwę Zatoki św. Pawła. Jesieni Maltańczycy nieraz przychodzili z pomocą rozbitkom. Słynęli z opiekuńczości i gościnności. Łukasz określa życzliwość mieszkańców wyspy słowem filantropia, które użyte jest tylko jeszcze raz w NT w kontekście Bożej przychylności i dobroci: Tyt 3,4.

Etapy podróży Pawła z Malty do Rzymu: Z Malty do Syrakuz (port na zachodnim wybrzeżu Sycylii, około 120km od Malty), z Syrakuz do Regium (współcześnie Reggio di Calabria – port na południowo-zachodnim krańcu tzw. włoskiego buta), z Regium do Puteoli (współcześnie Pozzuoli nad Zatoką Neapolitańską). Z Puteoli drogą lądową (Via Appia) do Rzymu, przez miejscowości Forum Appiusza (65km na południe od Rzymu) i Trzy Tawerny (Karczmy) lub Trzy Gospody (47km od Rzymu).